Prawo podatkowe mamy tak skomplikowane i niejasne, że wizyta kontrolerów w firmie zazwyczaj budzi przerażenie.
Jednak czynny udział w postępowaniu kontrolnym, nawet, gdy popełniliśmy w rozliczeniach z fiskusem błąd, może pomóc zmniejszeniu jego skutków finansowych. Zarówno w trakcie kontroli, jak i po jej zakończeniu podatnik ma określone prawa i możliwości – a urzędnik swoje obowiązki.
*Kiedy można kontrolować? *
W przypadku podejrzenia, że konieczna jest kontrola natychmiastowa, urzędnik możne ją rozpocząć okazując jedynie legitymację służbową, bez doręczenia zawiadomienia.
Przykładowo, jeśli pracownik skarbówki pojawi się w sklepie i nie dostanie paragonu, nie musi wracać do swojego urzędu po oficjalne zawiadomienie - wystarczy, że wyjmie z kieszeni legitymację i już może rozpocząć kontrolę.
Zawiadomienie takie musi nam jednak dostarczyć w ciągu trzech dni.
Kto może kotrolować?
Najczęściej do firmy przychodzi pracownik urzędu skarbowego, by sprawdzić, czy prawidłowo wypełniamy wszystkie obowiązki wobec fiskusa. Może się też jednak zdarzyć, że pojawi się kontroler z Urzędu Kontroli Skarbowej - działa on wtedy nie tylko na podstawie przepisów wynikających Ordynacji Podatkowej ale i z Ustawy o Kotroli Skarbowej. Daje ona inspektorom UKS zdecydowanie większe uprawnienia, niż pracownikom urzędu skarbowego. Przede wszystkim, gdy działalność prowadzona jest w mieszkaniu, niepotrzebna jest zgoda właściciela na dokonanie w nim sprawdzenia
rzetelności przechowywanych tam dokumentów. Pracownik urzędu skarbowego, jeśli takiej zgody nie uzyska, może jedynie zwrócić się do prokuratora.
*Jakie mamy prawa? *
Zarówno wtedy, gdy sprawdza nas UKS jak i gdy robi to US, mamy pewne prawa: przede wszystkim możemy uczestniczyć we wszystkich czynnościach - osobiście lub przez wyznaczoną osobę. Daje nam to Przy kontroli z US aby wejść do mieszkania podatnika potrzebna jest jego zgoda.wiedzę o tym, co robi urzędnik ale i możliwość natychmiastowego wyjaśnienia, w przypadku, gdy ma on jakieś wątpliwości. Mamy też, w związku z tym prawo do powiadomienia o terminach przesłuchań świadków, biegłych lub dokonaniu oględzin, tak, byśmy mogli wziąć w tym udział. Jeśli jednak nie ma z podatnikiem kontaktu a urzędnik uzna, że oczekiwanie jest
niemożliwe (np. dowody zostaną zniszczone), może tego wymogu nie zachować.
Obowiązkiem kontrolującego jest też zawsze przedstawienie nam odpowiedniego zawiadomienia o wszczęciu kontroli - nie później niż po trzech dniach.
Zawiadomienie musi zawierać: - oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia,
- wskazanie podstawy prawnej,
- imię i nazwisko kontrolującego (kontrolujących),
- numer legitymacji służbowej kontrolującego (kontrolujących),
- oznaczenie kontrolowanego,
- określenie zakresu kontroli,
- datę rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli,
- podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji,
- pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego.
*Ile to zajmie czasu? *
Zgodnie z przepisami kontrola powinna zakończyć się "bez zbędnej zwłoki ale nie później, niż w terminie wskazanym w upoważnieniu". Termin ten może Skracając podczas kontroli czas pracy firmy nic nie zyskamybyć przedłużony, za każdym razem poprzez pisemne zawiadomienie podatnika o wyznaczeniu nowego oraz podaniu przyczyn przedłużenia. Urzędnicy nie mają też prawa wymagać od nas "zostawania po godzinach", czy też przychodzenia do firmy wcześniej, niż zazwyczaj - czynności sprawdzające mogą odbywać się jedynie w normalnych godzinach pracy. Jeśli jednak zmienimy godziny funkcjonowania firmy w trakcie prowadzenia kontroli, skracając czas prowadzenia działalności, mogą zażądać
od nas udostępnienia im dokumentacji i innych dowodów przez 8 godzin każdego dnia roboczego.
Zakończenie kontroli
Po zakończeniu sprawdzania naszej firmy kontrolujący ma obowiązek wystawienia protokołu kontroli, który musi
zawierać:
- wskazanie kontrolowanego
- wskazanie osób kontrolujących
- określenie przedmiotu i zakresu kontroli
- określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli
- opis dokonanych ustaleń
- przedstawienie dowodów
- pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień
Protokół ten to jedynie zestawienie ustalonych faktów: nie będzie zawierał oceny prawnej, czyli nie wskaże nam, na przykład, czy kontrolujący jest zdania, że popełniliśmy wykroczenie lub przestępstwo skarbowe.Jeśli nie zgadzamy się z przedstawionymi tam faktami, możemy w ciągu 14 dni wnieść zastrzeżenia. Powinny być one poparte odpowiednimi dowodami.
Przykładowo: w protokole zapisano, że w marcu brakowało nam faktury za telefon. Faktycznie, omyłkowo wpięliśmy ją do kwietniowego segregatora, czego kontrolujący nie zauważył (bo, powiedzmy, sprawdzał tylko jeden miesiąc) - składamy odpowiednie wyjaśnienie, dołączając kopię faktury.
Urząd ma teraz zapoznać się z zastrzeżeniami i wyjaśnieniami podatnika, oraz,w terminie 14 dni zawiadomić o sposobie ich załatwienia oraz pouczyć o możliwości skorygowania deklaracji.
Możemy poprawić błędy
Po zakończeniu kontroli możemy jeszcze bowiem uniknąć postępowania podatkowego - czyli możliwej dodatkowej grzywny.
Jeżeli złożymy odpowiednie deklaracje korygujące, i zapłacimy wynikające z nich różnice podatku, urząd nie wszczyna postępowania podatkowego, czyli nie ukarze nas za wykroczenie skarbowe.
Możliwość taka nie dotyczy jednak, niestety, podatku VAT.
Oczywiście, decyzja, czy składać korektę i uznać stanowisko urzędu należy zawsze do podatnika. Jeśli jednak błąd był na pewno po naszej stronie, warto z tej możliwości skorzystać.
*Postępowanie podatkowe *
Jeżeli postępowanie podatkowe w naszej sprawie już zostało wszczęte (za moment rozpoczęcia uważa się doręczenie podatnikowi zawiadomienia), powinniśmy pamiętać, że na każdym jego etapie mamy prawo oglądać dokumenty w aktach sprawy oraz robić z nich notatki. Możemy też składaćMamy prawo zapoznać się z aktami sprawy - warto z tego skorzytać dodatkowe wyjaśnienia, dostarczać dowody, żądać przesłuchania dodatkowych świadków. Jedyne przyczyny odmowy udostępnienia nam zapoznania się z dokumentami może być ważny interes publiczny lub tajemnica państwowa. Za każdym razem jednak, gdy dostaniemy taką odmowę, musi być ona wydana w formie postanowienia na piśmie i służy nam na nią zażalenie.Dowodem może być wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem a może pomóc w wyjaśnieniu sprawy.Dowodami w postępowaniu podatkowym mogą być w szczególności księgi podatkowe, deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty
zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej. Często, zwłaszcza, gdy zaginęły lub zniszczyły się dokumenty, warto powołać świadka.
Świadkami nie mogą być:
1) osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
2) osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie
zostały, w trybie określonym obowiązującymi przepisami, zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy;
3) duchowni prawnie uznanych wyznań - co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Postępowanie kończy się wydaniem decyzji.
Gdy decyzja jest niesłuszna
Jeśli przekonani jesteśmy, że wydana decyzja nie jest prawidłowa, mamy jeszcze możliwość odwołania się od niej. I warto to zrobić. Według informacji z Naczelnej Izby Kontroli, która zbadała działania urzędów skarbowych i izb skarbowych, 31,3% decyzji, od których podatnik się odwołał zostało uchylonych przez izby skarbowe.
Odwołuje się jednak tylko ok 6% podatników - przede wszystkim ci, którzy w wyniku postępowania zapłacić musieliby duże kwoty.
*Odwołanie do IS *
Odwołanie składamy za pośrednictwem urzędu, który wydał nam decyzję. Mamy na to 14 dni od daty jej doręczenia. Odwołanie powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.
Na przekazanie naszego odwołania do wyższej instancji urząd ma 14 dni.
Złożenie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji, czyli urząd i tak domagać się od nas będzie zapłaty wynikającego z niej podatku.
*Gdy brak pieniędzy na podatek *
Decyzja wydana, podatek trzeba zapłacić. W każdym razie, póki izba skarbowa nie rozpatrzy pozytywnie naszego wniosku.
Jeśli jednak udowodnimy urzędowi, że konieczność zapłaty wymierzonej nam kwoty może zagrozić naszej egzystencji, lub też wyrządzić szkodę interesowi publicznemu, możemy zwrócić się o wstrzymanie wykonania decyzji.
ZOBACZ TAKŻE: