Pracodawca, który decyduje się zatrudnić absolwenta, może uzyskać korzyści nie tylko finansowe, ale także te wynikające z dobrego poznania i sprawdzenia osoby, która w przyszłości mogłaby stać się pracownikiem danej firmy.
Decydując się na zatrudnienie młodej osoby bez doświadczenia zawodowego, która posiada status absolwenta, firma może uzyskać określone korzyści finansowe. Przede wszystkim pracodawca ma możliwość wypłacania młodym pracownikom niższego minimalnego wynagrodzenie, może również liczyć na refundację części kosztów, które poniesie w związku z wypłacaniem absolwentom wynagrodzeń, nagród oraz opłacaniem składek na ich ubezpieczenie społeczne. Ponadto nie musi zatrudniać absolwenta na umowę o pracę, może powierzyć mu wykonywanie pracy w ramach tzw. stażu absolwenckiego.
Pracodawca ma także możliwość sprawdzenia przydatności zawodowej pracownika pod kątem ewentualnego dalszego zatrudnienia. Wynagrodzenie, w przypadku stażu absolwenckiego, płaci absolwentowi urząd pracy. Jeśli absolwent otrzymuje je od pracodawcy, to koszty jego wypłaty mogą być w części zwrócone przez urząd pracy. Sytuacja, kiedy pracownik zdobywa doświadczenie zawodowe nie na koszt pracodawcy, ale na koszt Funduszu Pracy, może trwać od 12 do 18 miesięcy.
Ekspert poradnika „Personel od A do Z. Prawo pracy”, Bożena Lenart, przypomina, że absolwentem jest osoba bezrobotna w okresie do 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie potwierdzającym ukończenie szkoły lub zaświadczeniu o ukończeniu kursu, jeśli jest:
- absolwentem, który uczęszczał w systemie dziennym do ponadpodstawowej oraz ponadgimnazjalnej szkoły publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej lub szkoły wyższej;
- absolwentem studiów podyplomowych lub doktoranckich, podjętych w okresie 6 miesięcy od dnia ukończenie szkoły wyższej;
- absolwentem szkoły, do której uczęszczał w systemie wieczorowym lub zaocznym, jeśli w okresie ostatnich 12 miesięcy trwania nauki nie był zatrudniony;
- absolwentem co najmniej 12-miesięcznego przygotowania zawodowego, odbytego w ramach Ochotniczych Hufców Pracy;
- absolwentem kursów zawodowych, trwających co najmniej 24 miesiące, jeśli w okresie ostatnich 12 miesięcy ich trwania nie był zatrudniony;
- absolwentem szkoły specjalnej;
- niepełnosprawnym, który uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu.
Status bezrobotnego absolwenta wygasa z upływem 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły lub nauki. Jeżeli więc osoba, która ukończyła szkołę zarejestruje się w urzędzie pracy dopiero po 5 miesiącach od dnia ukończenia tej szkoły, będzie posiadać status absolwenta jeszcze tylko przez okres 7 miesięcy.
Okres ten może przedłużyć się o czas odbywania przez absolwenta zasadniczej służby wojskowej, nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych, służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ćwiczeń wojskowych, okresowej służby wojskowej oraz zasadniczej służby w obronie cywilnej i służby zastępczej.
Od 1 stycznia 2004 r. wynagrodzenie absolwenta, zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, będzie mogło być ustalone (uwzględniając nową stawkę minimalnego wynagrodzenia, które zacznie obowiązywać od 1stycznia 2004 roku, tj. 824 zł) w kwocie:
- 659,20 zł miesięcznie – w pierwszym roku pracy,
- 741,60 zł miesięcznie – w drugim roku pracy.
Pracodawcy opłaca się także zatrudnienie absolwenta skierowanego do firmy przez powiatowy urząd pracy.
Staż absolwencki
Absolwent może zostać zatrudniony przez pracodawcę na podstawie umowy o staż absolwencki. Pracodawca dzięki temu zyskuje osobę do pracy, natomiast pracownik zdobywa doświadczenie i nowe umiejętności.
Pracodawca nie musi zatrudniać absolwenta na umowę o pracę. Może powierzyć mu wykonywanie pracy na podstawie umowy o staż absolwencki. Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu przewiduje bowiem możliwość odbywania przez absolwenta stażu u pracodawcy. Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą, który wyraził zgodę na odbycie stażu przez absolwenta. ,,Staż” w tym przypadku oznacza nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania pracy, poprzez wykonywanie zadań w miejscu pracy przez absolwenta, bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą.
Bożena Lenart, ekspert poradnika „Personel od A do Z. Prawo pracy”, przypomina, że zatrudniając absolwenta, pracodawca nie musi wiązać się z taką osobą umową o pracę, a wykonywanie przez nią pracy nie wiąże się dla pracodawcy z obciążeniami finansowymi, bowiem:
1) pracodawca nie wypłaca absolwentowi wynagrodzenia - w okresie odbywania stażu absolwentowi przysługuje stypendium; wysokość stypendium jest równa wysokości zasiłku dla bezrobotnych i jest ono wypłacane przez starostę;
2) pracodawcy nie obciąża obowiązek odprowadzania za absolwenta na stażu składek na ubezpieczenia społeczne - składka na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od stypendiów wypłaconych absolwentowi jest ustalana i opłacana przez starostę;
3) przyjmując absolwenta na staż pracodawca nie ponosi kosztów wstępnych badań lekarskich.
Do odbycia stażu absolwent może zostać skierowany przez starostę. Skierowanie następuje wyłącznie na wniosek absolwenta zainteresowanego stażem lub za jego zgodą, wyrażoną w odpowiedzi na propozycję od starosty lub zainteresowanego pracodawcy. Oznacza to, że absolwent nie może zostać skierowany do odbycia stażu wbrew swojej woli. Absolwent nie musi jednak podjąć wyłącznie takiego stażu, z którym wiąże się wykonywanie pracy pozostającej w zgodzie z wyuczonym zawodem. Może być także zainteresowany nabyciem zupełnie nowych umiejętności zawodowych. W każdym przypadku do podpisania umowy o staż absolwencki może dojść wyłącznie w wyniku uzgodnień trzech podmiotów: absolwenta, pracodawcy i starosty.
Staż może trwać jedynie przez okres nieprzekraczający 12 miesięcy i nie powinien być krótszy niż 3 miesiące.
W umowie pracodawca musi zobowiązać się do zaznajomienia absolwenta z jego obowiązkami oraz uprawnieniami, wywiązania się wobec absolwenta z określonych obowiązków z dziedziny bhp, bezzwłocznego informowania powiatowego urzędu pracy o określonych zdarzeniach istotnych dla odbywania stażu oraz do wyznaczenia pracownika, któremu powiatowy urząd pracy powierzy nadzór nad odbywaniem stażu przez absolwenta.
Podobnie jak pracodawca, również absolwent przebywający na stażu ma pewien zakres obowiązków. Pracownik taki powinien:
- sumiennie i starannie wykonywać czynności i zadania objęte programem stażu,
- stosować się do poleceń pracodawcy i upoważnionych przez niego osób, jeżeli polecenia te nie są sprzeczne z przepisami prawa,
- przestrzegać ustalonego czasu odbywania stażu,
- przestrzegać regulaminu pracy i porządku obowiązującego w zakładzie pracy,
- przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
- dbać o dobro zakładu pracy oraz zachowywać w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
- przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
Po upływie okresu stażu powiatowy urząd pracy wydaje absolwentowi zaświadczenie o odbyciu stażu.