Koszty bezpośrednie są kosztami związanymi z wytworzeniem produktu. Do kosztów bezpośrednich można zaliczyć najczęściej:
- koszt zakupu surowców albo materiałów podstawowych;
- koszty wynagrodzeń, ale tylko tych, które są bezpośrednio związane z produkcją;
- koszty zużycia narzędzi czy np. energia zużyta do produkcji.
Prowadząc finanse firmy, trzeba zwracać uwagę na to, by prawidłowo przyporządkować koszty. Od tego zależeć będzie m.in. cena produktu. Koszty bezpośrednie zależą od tego, jak wielka jest produkcja. Są więc kosztami zmiennymi. Jeśli produkcja będzie się zmieniać, to koszty bezpośrednie też będą się zmieniać. Zmienność ta może być:
- Proporcjonalna – jeśli koszty zmieniają się proporcjonalnie do produkcji.
- Progresywna – jeśli koszty są większe od rosnącej produkcji.
- Degresywna – gdy koszty zmniejszają się mniej niż rozmiar produkcji.
Specyfiką kosztów bezpośrednich jest to, że są to koszty proste, nie da się ich podzielić na mniejsze elementy. Analizowanie takich kosztów jest ważne, bo znacząco wpłynąć mogą na wzrost kosztów.
Zakup towarów
Zakup towarów handlowych, także materiałów trzeba wpisać do ewidencji w Książce Przychodów i Rozchodów najpóźniej przed tym, jak przekazane zostaną one do magazynu lub do sprzedaży. Podstawą udokumentowania tego kosztu jest faktura. Jeśli towar już mamy, ale faktury jeszcze nie otrzymaliśmy, to trzeba wpisać dokładne dane dostawcy, a także ilość materiału albo towaru, a także cenę jednostkową i wpisać to do księgi przychodów i rozchodu. Taki dokument musi być potwierdzony datą, a potem połączyć to z fakturą.
W sytuacji, gdy przedsiębiorca uzna jakiś wydatek za koszt bezpośredni, to może ująć go w rozliczeniu za rok, w którym osiągnął przychód związany z takim kosztem. Gdy koszty uzyskania przychodu poniesiono po zakończeniu roku, to trzeba je odliczyć w roku, w którym osiągnięto odpowiadające im przychody.
Towar z zagranicy a rozliczenie kosztów bezpośrednich
Oczywiście może dojść do sytuacji, że przedsiębiorca sprzedaje towar z zagranicy i jeśli zamówi go w grudniu, to ten dotrze do niego w styczniu lub w kolejnych miesiącach. Wtedy też otrzyma fakturę. W takiej sytuacji zakup towaru, trzeba wpisać w księdze przychodów i rozchodów wtedy, kiedy je fizycznie otrzymamy, jednak ich wartość należałoby wziąć pod uwagę, przygotowując remanent końcowy na dzień 31 grudnia. Zgodnie z prawem spisem z natury objęte są bowiem również towary w drodze. Wszystko dlatego, że przedsiębiorca może nimi już rozporządzać.
Warto pamiętać, że koszty bezpośrednie są kosztami, które można przypisać do określonego miejsca ich powstania. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z kosztami pośrednimi, to nie można ich odnieść do konkretnego przedmiotu. W przypadku kosztów bezpośrednich ważnym pojęciem jest też koszt wytworzenia. Są to koszty bezpośrednio związane z tym produktem, ale i koszty pośrednio związane z wytworzeniem produktu.
Wszystkie inne koszty, których nie da się zaklasyfikować do kosztów bezpośrednich, są kosztami pośrednimi. Choć nie mają bezpośredniego odbicia w konkretnych przychodach, bez ich poniesienie nie byłoby możliwe osiągnięcie przychodu. Takie koszty pozwalają też utrzymać istniejące już źródło przychodów. Można więc do takich przychodów zaliczyć np. wydatki na ochronę albo na czynsz.