*Podatnicy, którym skradziono towary handlowe bądź inne składniki majątku związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, nierzadko zastanawiają się czy w związku z utratą towarów, które przeznaczone były do wykonywania działalności opodatkowanej zobowiązani są do skorygowania uprzednio odliczonego podatku naliczonego. *
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zatem najistotniejszym warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupu z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Ponadto należy podkreślić, że prawo do odliczenia powstaje, jeśli w chwili nabycia towarów/usług podatnik przeznacza je do wykonywania czynności opodatkowanych.
Również w sytuacji, gdy na skutek różnych okoliczności, zwłaszcza niezależnych od podatnika, zmieni się przeznaczenie nabytych dóbr, to podatnik zachowuje prawo do odliczenia.
Potwierdza to orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (zwanego dalej TSUE). TSUE wielokrotnie podkreślał, że co do zasady prawo do odliczenia podatku naliczonego może przysługiwać nawet, gdy żadna czynność opodatkowana nie miała miejsca. Przykładowo w sprawie C-37/95 Ghent Coal TSUE stwierdził istnienie prawa do odliczenia podatku naliczonego w sytuacji nabycia przez podmiot działający w charakterze podatnika towarów/usług związanych z inwestycjami, które w zamierzeniu miały służyć działalności opodatkowanej, lecz z pewnych względów do celów takiej działalności wykorzystane nie były.
Zdaniem TSUE, prawo do odliczenia przysługuje bowiem również w sytuacji, gdy ze względu na okoliczności będące poza kontrolą podatnika, nie użył on nigdy tych towarów lub usług w celu dokonania czynności opodatkowanych
W dalszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-9, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11, dla zakończonego roku podatkowego.
Korekty podatku należy dokonać również w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi (art. 91 ust. 7 ustawy o VAT).
Mając na uwadze przywołane regulacje należy zdefiniować pojęcie zmiana prawa do odliczenia. Przez termin ten należy rozumieć zmianę przeznaczenia nabytych towarów i usług. Przykładowo, podatnik zmienia przeznaczenie towaru pierwotnie wykorzystywanego wyłącznie do działalności dającej prawo do odliczenia i przeznacza go do działalności niedającej takiego prawa (lub vice versa). Generalnie zatem zmiana zakresu prawa do odliczenia może wynikać np. ze zmiany profilu działalności podatnika (np. rozpoczęcie regularnego wykonywania czynności zwolnionych z opodatkowania VAT) lub też potencjalnie ze zmiany przepisu o VAT.
Do zagadnienia zmiany prawa do odliczenia odniósł się również TSUE , który w orzeczeniu C-184/04 uznał, że: (...) art. 20VI Dyrektywy powinien być interpretowany w ten sposób, iż możliwość dokonania korekty, którą przewiduje, dotyczy również sytuacji, w której dobro inwestycyjne pierwotnie było przeznaczone na działalność niepodlegającą opodatkowaniu, _ a odliczenia były od początku całkowicie wyłączone i dopiero później, w okresie korekty, dobro to zostało wykorzystane na cele działalności objętej podatkiem VAT _.
W świetle powyższego, zasadnym jest stwierdzenie, że przedstawiony przepis art. 91 ustawy o VAT, stanowiący o korektach podatku naliczonego, nie przewiduje obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego w z związku z kradzieżą towaru. W analizowanym przypadku nie występuje bowiem zmiana prawa do odliczenia podatku naliczonego. Podatnik nie dokonuje zmiany przeznaczenia towaru z działalności opodatkowanej na działalność niedająca prawa do odliczenia.
Zatem, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów mających związek z czynnościami opodatkowanymi, to kradzież tych towarów nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich nabyciem i tym samym nie powoduje konieczności dokonywania korekty odliczonego w momencie nabycia tych towarów podatku naliczonego.