Podatek bankowy funkcjonuje od 1 lutego 2016 roku. Choć nazwa może nasuwać przypuszczenie, że podatek ten dotyczy wyłącznie banków, to takie myślenie jest błędne. Instytucji, które są zobowiązane do rozliczania podatku bankowego, jest więcej. Stanowią one zamknięty, niezmienny katalog.
Ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych stanowi, że podatnikami podatku bankowego są:
- banki krajowe,
- oddziały banków zagranicznych,
- oddziały instytucji kredytowych,
- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
- krajowe zakłady ubezpieczeń,
- krajowe zakłady reasekuracji,
- oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zagranicznych zakładów reasekuracji,
- główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zagranicznych zakładów reasekuracji,
- instytucje pożyczkowe w rozumieniu art. 5 pkt 2a ustawy o kredycie konsumenckim.
Warto zwrócić uwagę, że podatek bankowy muszą płacić też instytucje pożyczkowe. Instytucjami pożyczkowymi są wszyscy kredytodawcy, którzy nie są bankami, oddziałami banków zagranicznych, spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi, a także podmiotami, których działalność związana jest z udzielaniem kredytów konsumenckich.
Wysokość podatku bankowego
Podatkiem bankowym muszą płacić banki i firmy ubezpieczeniowe. Jego wysokość to rocznie 0,44 proc. wartości aktywów.
W przypadku banków podstawą opodatkowania jest nadwyżka ponad wartość aktywów wynosząca 4 mld złotych, dla ubezpieczycieli jest to 2 mld zł. W przypadku firm pożyczkowych wolne od opodatkowania są aktywa o wartości ponad 200 mln zł. Podstawa pomniejszana jest o fundusze własne banków, obligacje skarbowe, które znajdują się w portfelu banków, różne aktywa kupione od NBP, które są zabezpieczeniem kredytu
Podatek bankowy w Europie
W przypadku banków i SKOK-ów podstawę opodatkowania też oblicza się od aktywów, przy czym wyłączone są tu kapitały własne, a także inwestycje w obligacje skarbowe. Podmioty, których aktywa nie przekraczają 4 mld zł, nie muszą płacić w ogóle podatku bankowego. Według danych KNF łączna podstawa opodatkowania w sektorze bankowym wynosiła na koniec 2017 roku 863,1 mld zł, a miesięczne wpływy z tego tytułu wynosiły średnio 300 mln zł (3,6 mld zł rocznie).
Podatek bankowy obowiązuje w większości europejskich państw. Ma go 21 krajów wspólnoty. Opodatkowanie aktywów, działające analogicznie jak w Polsce, istnieje w Finlandii, Francji, Grecji, Słowenii i na Węgrzech. W 12 państwach opodatkowane są pasywa, a w 3 państwach opodatkowanie odbywa się w całkowicie inny, różny sposób.
Najwyższy podatek bankowy
Według danych KPMG, najwyższy w Europie, a najprawdopodobniej także na świecie podatek bankowy wprowadzono na Węgrzech. W tym kraju oprócz banków i firm ubezpieczeniowych podatek ten płacą też towarzystwa funduszy inwestycyjnych, instytucje zarządzające aktywami i domy maklerskie. Ale to nie wszystko. Podatek bankowy płaci też węgierska giełda.
Stawka podatku bankowego zależy od wielkości instytucji. Podatek istnieje tam od 2010. Wtedy podmioty o aktywach ponad 50 mld forintów płaciły 0,53 proc., a poniżej tego progu 0,15 proc. Od 2017 główna stawka podatku bankowego została obniżona do 0,21 proc. sumy aktywów.
