Mały podatnik i kwartalne rozliczenia VAT

Zgodnie z art. 2 pkt 25 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) mały podatnik to:
· podatnik VAT, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800 000 euro (w 2004 r. - 3 655 000 zł),
· podatnik VAT prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami powierniczymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 30 000 euro (w 2004 r. - 137 000 zł).

Metoda kasowa i kwartalne rozliczenie – przywilej małego podatnika

Art. 21 ustawy o VAT przewiduje możliwość wyboru przez małego podatnika metody kasowej rozliczeń. Metoda ta polega na tym, że obowiązek podatkowy powstawać będzie z dniem uregulowania całości lub części należności (otrzymania zapłaty od klienta), nie później jednak niż 90 dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Również częściowe uregulowanie należności przez kontrahenta spowoduje w tym przypadku powstanie obowiązku podatkowego - jedynie w odniesieniu do zapłaconej części należności.

W zakresie czynności, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstał przed okresem, za który podatnik postanowił rozliczać się metodą kasową - obowiązek podatkowy powstaje wg zasad ogólnych (a nie w terminie właściwym dla metody kasowej).

Konsekwencją wyboru metody kasowej rozliczeń VAT jest również „kasowy” (uzależniony od zapłaty) sposób obniżania kwoty podatku należnego o VAT naliczony.
Zgodnie z art. 86 ust. 16 ustawy obniżenia podatku należnego mali podatnicy mogą dokonać w rozliczeniu za kwartał, w którym:
· uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury
· zapłacili podatek wynikający z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji naczelnika urzędu celnego

- nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.

Korzystanie z metody kasowej uzależnione jest od uprzedniego pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tej formy. Zawiadomienie należy złożyć w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który podatnik będzie stosował metodę kasową.

Mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale (art. 99 ust. 2 ustawy).

Warto podkreślić, iż mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej, mogą również składać deklaracje za okresy kwartalne, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału poprzedzającego kwartał, za który będzie po raz pierwszy składana deklaracja kwartalna.

Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w czasie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę.

Podatnicy, którzy rozliczali się kwartalne, mogą zrezygnować z uproszczonej formy rozliczania i ponownie składać deklaracje za okresy miesięczne. Rezygnacja może nastąpić nie wcześniej niż po upływie czterech kwartałów rozliczania kwartalnego, i po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do ostatniego dnia kwartału, za który będzie składana ostatnia kwartalna deklaracja podatkowa.

Po przekroczeniu limitów określonych dla małych podatników traci się prawo do rozliczania podatku metodą kasową. Utrata tego prawa następuje począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym podatnik przekroczył limit.

W przypadku podatnika, który zrezygnował z metody kasowej lub utracił prawo do stosowania tej metody, obowiązek podatkowy w stosunku do czynności wykonanych w okresie, kiedy podatnik stosował tę metodę, powstaje w terminie właściwym dla metody kasowej.

Podatnicy, którzy utracili prawo do stosowania metody kasowej, tracą również prawo do składania deklaracji podatkowej za okresy kwartalne. Utrata tego prawa następuje począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczono limity. Przepis ten stosuje się również do małych podatników, którzy nie wybrali metody kasowej, lecz zdecydowali się na kwartalne rozliczenia VAT.

Dla podatników korzystających z metody kasowej ustawodawca przewidział dodatkowe elementy, jakie powinna zawierać wystawiana przez nich faktura.

Zgodnie z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 971) faktury wystawiane przez małych podatników, którzy wybiorą
metodę kasową rozliczeń, powinny zawierać dodatkowo:

· oznaczenie „FAKTURA VAT – MP”
· termin płatności należności określonej w fakturze.

Nabywając towary i usługi od małego podatnika rozliczającego się metodą kasową zwrócić należy uwagę na moment odliczania zawartego w fakturze VAT-MP podatku.

Otóż zgodnie z § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970) w przypadku nabycia towarów i usług od małego podatnika, udokumentowanych fakturą oznaczoną "FAKTURA VAT-MP", podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze, w rozliczeniu za miesiąc, w którym:
· uregulował część należności na rzecz małego podatnika
· uregulował w całości należność na rzecz małego podatnika
· przypada 90 dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi, w przypadkach innych niż określone powyżej