.
Na życzenie rządów unijnych projekt rozporządzenia w tej sprawie przedstawiła w środę Komisja Europejska. Obejmuje on remonty prywatnych mieszkań; naprawy rowerów, obuwia i wyrobów ze skóry oraz ubrań i bielizny pościelowej i stołowej; mycie okien i sprzątanie w prywatnych domach; opiekę nad dziećmi, osobami chorymi i starszymi oraz fryzjerstwo.
Komisja zastrzegła, że zredukowanej stawki w tym zakresie nie mogą stosować inne państwa członkowskie, które o to wcześniej nie występowały, w tym nowi członkowie UE. W przypadku Polski wyjątkiem są usługi remontowe, na które rząd wywalczył prawo do obniżonej stawki (7 proc.) do końca 2007 roku.
"Chodzi o system obowiązujący w obecnych dziewięciu państwach członkowskich, z czego wynika, że państwa przystępujące w przyszłym roku nie będą mogły wsiąść do tego pociągu i zastosować tego samego systemu" - powiedział o środowej propozycji Komisji Europejskiej jej rzecznik ds. podatkowych, Jonathan Todd.
Przypomniał jednak, że Komisja Europejska proponowała, żeby pozwolić wszystkim, także nowym państwom członkowskim, na stosowanie zredukowanych stawek wszędzie tam, gdzie takie prawo przyznano już przynajmniej jednemu z państw UE.
Rzecznik podkreślił, że tamta inicjatywa pozwoliłaby też obniżyć stawkę VAT na usługi gastronomiczne we Francji, czego jak dotąd bezskutecznie domaga się rząd tego kraju. Paryż krytykuje Komisję za nieprzejednanie w tej sprawie. Ta ripostuje, że gdyby rządy zgodziły się na uporządkowanie systemu, spełniłoby się także życzenie Paryża.
Ale wiele rządów nie chce dopuścić do sytuacji, w której prawo unijne nie chroniłoby ich przed naciskami rozmaitych lobby domagających się obniżek VAT i przed konkurencją w tej dziedzinie ze strony sąsiednich państw. Niemcy nie chcą na przykład słyszeć o obniżce VAT we francuskich restauracjach. Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Portugalia, Wielka Brytania i Włochy skutecznie wymogły jednak na partnerach zgodę, żeby zażądać od Komisji Europejskiej propozycji przedłużenia specjalnego systemu dla pracochłonnych usług. Komisja ma prawo inicjatywy w tej dziedzinie.
Zgodnie ze środowym projektem rozporządzenia, dziewięć krajów (w przypadku Wielkiej Brytanii chodzi wyłącznie o Wyspę Man) będzie mogło utrzymać obniżony VAT na 2-3 wybrane przez siebie spośród pięciu wymienionych wyżej kategorii pracochłonnych usługi. Stosowanie do nich obniżonej stawki VAT ma sprzyjać walce z bezrobociem i z szarą strefą, chociaż dotychczasowe opracowania ekspertów Komisji Europejskiej tego nie potwierdzają.
Od lipca Komisja Europejska bezskutecznie przekonuje rządy unijne, żeby ujednolicić bardzo zróżnicowaną w krajach Piętnastki sytuację w opodatkowaniu pośrednim całej gamy towarów i usług, które nie konkurują bezpośrednio z odpowiednikami w innych państwach UE.
Długą, szczegółową listę tych towarów i usług zawiera załącznik H do unijnej dyrektywy o VAT. Nie ma w nim usług budowlanych, ale Komisja proponuje ich dopisanie. Są natomiast wszystkie pozostałe towary i usługi, na które Polska uzyskała okresy przejściowe.
Gdyby propozycja Komisji zyskała uznanie rządów, Polska mogłaby na stałe zastosować obniżony VAT na produkty i usługi rolne, w tym na żywność i pasze oraz środki produkcji rolnej (z wyjątkiem maszyn). Na razie Polska może na nie utrzymać 3-procentowy VAT przez pierwsze cztery lata członkostwa.
W załączniku są też usługi gastronomiczne, na które Polska ma prawo nakładać zredukowany 7-procentowy VAT do końca 2007 roku, a także książki i czasopisma specjalistyczne, na które Polska może stosować do końca 2007 roku zerową stawkę VAT.
Prócz tego załącznik wymienia: dostawy wody, gazu i energii elektrycznej, wywóz i przerób śmieci i odpadów, sprzątanie ulic, lekarstwa i sprzęt medyczny, transport pasażerów, wszelkie książki i gazety (nie tylko specjalistyczne), bilety wstępu do teatru, kina, cyrku, na koncerty, wystawy, do muzeów i wesołych miasteczek i na imprezy sportowe, kwiaty cięte i cebulki, pobyty w hotelach i na kempingach, wypożyczanie przyczep, usługi pogrzebowe, usługi medyczne, działalność dobroczynna i honoraria artystów, pisarzy i kompozytorów.
Unijna dyrektywa w sprawie VAT nie narzuca jednolitych stawek, lecz wyznacza minimalną stawkę standardową 15 proc. (w Polsce jest to 22 proc.) i zredukowaną - 5 proc. Część krajów stosuje pośrednie stawki. Komisja chce je znieść wobec towarów i usług, których nie ma w załączniku H.
