Dzięki postępowaniu nakazowemu można szybciej i taniej odzyskać dług od kontrahenta.
Uzyskanie różnego rodzaju orzeczeń sądowych - wyroków lub nakazów zapłaty - wiąże się z koniecznością spełnienia określonych wymagań formalnych. Najbardziej rygorystyczne wymagania związane są z uzyskaniem nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jest to jednocześnie orzeczenie związane z najmniejszymi opłatami sądowymi i dające możliwość szybkiego zabezpieczenia roszczenia - jeszcze przed prawomocnym zakończeniem sporu sądowego.
Wymogi formalne dające podstawę do wydania nakazu zapłaty są określone w art. 485 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem okoliczności uzasadniając roszczenie muszą być potwierdzone dokumentem urzędowym, zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem, wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu oraz zaakceptowanym przez dłużnika wezwaniem do zapłaty, zwróconym przez bank i nie zapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym. Nakaz zapłaty będzie wydany również na podstawie prawidłowo wypełnionych weksla, czeku, warrantu lub rewersu.
Wreszcie sąd wyda nakaz obejmujący należności pieniężne określone w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, na podstawie dołączonych do pozwu: umowy, dowodu spełnienia świadczenia wzajemnego niepieniężnego, oraz dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku.
Opisane wyżej dokumenty należy załączyć do pozwu w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność przez notariusza albo występującego w sprawie adwokata lub radcę prawnego.
Spełnienie większości wymagań dających podstawę do wydania nakazu zapłaty nie powinno być problemem w zwykłym obrocie gospodarczym. Zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem jest np. faktura przyjęta przez odbiorcę. Pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu jest również podpisane uzgodnienie sald.
Spełnienie przesłanek związanych z ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych również nie wymaga specjalnych zabiegów - wystarczą umowa, protokół odbioru potwierdzający wykonanie dzieła lub zlecenia oraz niezapłacona faktura doręczona listem wysłanym za potwierdzeniem odbioru. Trzeba zawsze dopilnować, aby osoba podpisująca się od dokumentem ze strony kontrahenta miała prawo do reprezentowania go. Jeżeli takie prawo przysługuje więcej niż jednej osobie, to trzeba uzyskać wymaganą ilość podpisów.
Podstawową korzyścią wynikającą ze spełnienia formalnych przesłanek do wydania nakazu zapłaty jest niższa opłata sądowa. Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od pozwu w postępowaniu nakazowym sąd pobiera 1/4 opłaty stosunkowej, czy 1,25 procent wartości przedmiotu sporu zamiast 5 procent. Pozostałe 3/4 opłaty musi wnieść pozwany, jeżeli chce zaskarżyć nakaz.
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności (art. 492 k.p.c.). Daje to możliwość wszczęcia postępowania zabezpieczającego jeszcze przed zaskarżeniem nakazu przez pozwanego i zajęcie całej kwoty dochodzonej pozwem przed zakończeniem postępowania. Dłużnik, od którego wyegzekwowano roszczenie, nie ma żadnego interesu w przedłużaniu postępowania przed sądem.
Zawierając jakąkolwiek umowę warto zatem zadbać, aby była ona sporządzona na piśmie i podpisana przez osoby uprawnione. W przypadku braku umowy ważne jest przynajmniej zaakceptowanie faktury przez odbiorcę.
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Prawnej Atys i Wspólnicy