Prognozy na III kwartał przewidywały złagodzenie warunków przyznawania kredytów dla małych i średnich przedsiębiorstw. W rezultacie, kryteria te zostały zaostrzone - podano w opublikowanym 4 listopada raporcie NBP o wynikach ankiety oceniającej sytuację na rynku kredytowym.
Różnica pomiędzy planami a faktycznymi zmianami przyznawania kredytów małym firmom utrzymuje się już trzeci kwartał z rzędu. Kryteria przyznawania kredytów dużym przedsiębiorstwom zaostrzono zgodnie z przewidywaniami.
| Zmiany na rynku kredytów dla przedsiębiorców w skrócie: |
| --- |
| Polityka banków: * Kryteria przydzielania kredytów zostały zaostrzone; * Tendencja wzrostu marż dla kredytów (niezależnie od stopnia ryzyka) trwa od ponad roku; * Zaostrzenie polityki kredytowej wiąże się z ryzykiem przyszłej sytuacji gospodarczej; Zainteresowanie kredytami: * Odnotowano niewielki ogólny wzrost popytu na kredyty;Nie odnotowano wzrostu popytu na kredyty dla małych i średnich przedsiębiorstw; Oczekiwania na IV kwartał 2008 r.: * W najbliższym czasie banki zaostrzą politykę kredytową wobec przedsiębiorstw; * Spadnie popyt na kredyty długoterminowe dla dużych firm, popyt na pozostałe kredyty będzie rósł. Źródłó: NBP |
Zmiana polityki to przede wszystkim zwiększenie kosztu kredytu dla przedsiębiorcy. 36 proc. banków podniosło marże kredytowe, 20 proc. zwiększyło pozaodsetkowe koszty kredytu. Ponad 11 proc. banków skróciło maksymalny okres kredytowania.
ZOBACZ TAKŻE:
- _ Powodem zaostrzenia polityki kredytowej w III kwartale 2008 r. w opinii 83% banków jest ryzyko związane z przyszłą sytuacją gospodarczą _ - podano w raporcie. Niecała połowa banków wskazała również bieżącą i oczekiwaną sytuację kapitałową banku jako powód zmiany polityki wobec przedsiębiorstw. Dopiero jako trzecią przyczynę zmian banki wymieniły ryzyko związane z branżą.
Wykres: Przyczyny zmian polityki kredytowej. (Kliknij aby powiększyć)
[
]( # )
Źródło: NBP
Jako najryzykowniejsze branże banki oceniają te, które w swojej strukturze sprzedaży mają duży udział eksportu. Powtarza się również opinia o wysokim ryzyku związanym z branżami: nieruchomości I transport.
ZOBACZ TAKŻE:
Jako dalsze czynniki przyczyniające się do zaostrzenia kryteriów przyznawania kredytów uznano kryzys w sektorze bankowym, koszty płynności oraz politykę właściciela (banku zagranicznego). - _ Presja konkurencyjna miała niewielki wpływ na zmianę polityki, odmiennie niż w poprzednich okresach, kiedy była czynnikiem wpływającym na jej łagodzenie _ - donosi analiza wyników ankiety.
Wykres: Warunki udzielania kredytów dla przedsiębiorstw. (Kliknij aby powiększyć)
[
]( # )
Źródło: NBP
W III kwartale wzrosło zainteresowanie dużych przedsiębiorstw kredytami, 21 proc. banków poinformowało o wzroście popytu, a jedynie 9 proc. o spadku. Odnośnie małych i średnich przedsiębiorstw 14 proc. banków zauważyło wzrost zainteresowania kredytami, 12 proc. - spadek. Małe i średnie przedsiębiorstwa nieznacznie chętniej niż w II kwartale zaciągały kredyty długoterminowe. Kredyty krótkoterminowe wręcz przeciwnie - sektor MSP był nimi mniej zainteresowany niż miało to miejsce we wcześniejszych okresach.
Wykres: Popyt na kredyt dla przedsiębiorstw. (Kliknij aby powiększyć)
[
]( # )
Źródło: NBP
Należy oczekiwać dalszego zaostrzenia kryteriów przyznawania kredytów. Dotyczyć ono będzie głownie długoterminowych kredytów dla dużych firm, najwięcej 12,3 proc. banków deklaruje zaostrzenie polityki w tym segmencie. Spadek zainteresowania na te kredyty przewiduje 18,6 proc. banków.
ZOBACZ TAKŻE:
Jak wynika z raportu - małe i średnie przedsiębiorstwa są w najmniejszym stopniu narażone na skutki kryzysu na rynkach finansowych. Wobec nich polityka kredytowa banków zmieni się łagodniej niż wobec dużych przedsiębiorstw. Kryteria przyznawania kredytów zostaną w mniejszym stopniu zaostrzone.
Należy zwrócić uwagę na bardzo dużą (prawie 40 proc.) różnicę pomiędzy prognozami banków o zainteresowaniu krótkoterminowymi kredytami dla małych i średnich przedsiębiorstw, a ostatecznym popytem na nie. Straszenie kryzysem i problemami z uzyskaniem kredytu spotyka się z natychmiastową odpowiedzią ze strony małych firm. Są one bardzo elastyczne, z tego względu szybko dostosowują się do warunków panujących na rynku źródeł finansowania. W przypadku, gdy kredyty krótkoterminowe stają się za drogie, a warunki ich przyznania zbyt trudne do spełnienia, zyskują alternatywne źródła finansowania - leasing i pożyczki. Tracą natomiast banki, dobrego klienta.