Sejm uchwalił nowelizację ustawy o VAT, która przewiduje utrzymanie w nadchodzących latach obecnych stawek tego podatku, mimo że pierwotnie planowano obniżenie ich w przyszłym roku do poziomu z 2010 r. Sejm przegłosował też zmianę ustawy o finansach publicznych, która przewiduje wprowadzenie nowej reguły wydatkowej.
Za uchwaleniem nowelizacji głosowało 233 posłów, przeciw było 221, nikt się nie wstrzymał od głosu. Sejm nie uwzględnił wniosku posłów SP i SLD o odrzucenie zmian. Przyjęto natomiast poprawki opracowane przez klub PO. Pierwsza dotyczy ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, którą niedawno podpisał prezydent Bronisław Komorowski. W ustawie tej znalazło się odesłanie do przepisów, które zakładają tzw. opcję wariantową podwyżki VAT. Ponieważ nowelizacja ustawy o VAT eliminuje z polskiego prawa tę opcję, należało uchylić analogiczny przepis z ustawy pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, co przewidziano w poprawce.
Druga przyjęta poprawka PO przewiduje, że zmiana wejdzie w życie 31 stycznia 2013 r. Pierwotnie projekt zakładał, że część przepisów miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a tylko niektóre 31 grudnia 2013 r.
W 2011 r. rząd podnosząc VAT o 1 pkt proc., zapowiadał obniżkę tego podatku po trzech latach, czyli w 2014 r. i taki też zapis znajduje się w obowiązującej ustawie o podatku od towarów i usług. Aby utrzymać obecne stawki do 2016 r., o czym zdecydował rząd, konieczne było znowelizowanie ustawy o VAT. W przeciwnym razie w przyszłym roku stawki VAT wróciłyby do poziomu z 2010 r., a stawka podstawowa wyniosłaby 22 proc.
Z kolei w sprawie reguły wydatkowej za uchwaleniem głosowało 268 posłów, 184 głosowało przeciw, a dwóch wstrzymało się od głosu. Sejm zgodził się na przyjęcie poprawki zgłoszonej przez PO, która przewiduje zmianę terminu wejścia w życie ustawy. Poprawka zachowuje zapis, zgodnie z którym ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z tym że niektóre przepisy zaczną obowiązywać 1 stycznia 2014 r.
Przygotowana przez rząd nowelizacja przewiduje wprowadzenie nowej, tzw. stabilizującej reguły wydatkowej, która miałaby obowiązywać w finansach publicznych. Zastąpi ona obowiązującą dzisiaj tymczasową regułę wydatkową, która przewiduje, że wydatki tzw. elastyczne nie mogą rosnąć szybciej niż o 1 proc. powyżej inflacji.
Nowa reguła zastąpi też dotychczasowe sankcje przewidziane po przekroczeniu przez państwowy dług publiczny 50 proc. PKB. Zaproponowane przez resort finansów zasady mają ograniczyć wzrost wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych do średniego tempa wzrostu PKB. W okresie dobrej koniunktury wydatki mają rosnąć wolniej niż PKB, a w okresie spowolnienia gospodarczego - szybciej.
W sytuacji nadmiernej nierównowagi finansów publicznych włączona ma być zapisana w regule automatyczna korekta tempa wzrostu wydatków. Korekta ta będzie jednak zawieszona w razie prognozowanego silnego spowolnienia gospodarczego. Według resortu finansów proponowana reguła umożliwi stosowanie antycyklicznej polityki fiskalnej państwa. Będzie więc przeciwieństwem obowiązujących obecnie reguł, które ograniczają wzrost wydatków, gdy gospodarka ma kłopoty (co pogłębia spowolnienie) i pozwalają na zwiększenie wydatków w czasach koniunktury.
Reguła stabilizująca określi maksymalną kwotę łącznych wydatków szeroko rozumianego sektora finansów publicznych; ma dotyczyć około 2/3 wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych. Z jej działania zostaną wyłączone m.in. wydatki samorządów, NFZ czy ze środków unijnych. W konsekwencji, jeżeli na przykład jednostki samorządu terytorialnego zaplanują większy wzrost wydatków, to pozostałe jednostki sektora finansów publicznych będą musiały bardziej oszczędzać.
Zdaniem autorów zmian przestrzeganie nowych limitów przyczyni się do osiągnięcia w średnim okresie tzw. średniookresowego celu budżetowego (MTO), przyjętego obecnie na poziomie minus 1 proc. PKB. To z kolei pozwoli w dłuższym okresie zredukować dług publiczny znacznie poniżej progu konstytucyjnego (60 proc. PKB) i utrzymać deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych znacząco poniżej 3 proc. PKB.
Po 5 latach od dnia wejścia w życie nowelizacji lub po ewentualnej aktualizacji wysokości średniookresowego celu budżetowego, minister finansów ma dokonać przeglądu funkcjonowania przepisów dotyczących ustalania kwoty wydatków publicznych. Przedstawi też rządowi informację o sposobie funkcjonowania reguły w procesie budżetowym. Zarekomenduje też ewentualne zmiany.
Więcej o zmianach w VAT
