Niższe koszty uzyskania przychodów nie tylko przy umowie o dzieło

Koszty uzyskania niektórych przychodów określa się ryczałtowo. Zgodnie z ustawą o PIT, koszty w wysokości 50 proc. można naliczyć w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.

Podkreślić należy, że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe. W celu ustalenia, czy dany przychód został osiągnięty z tytułu praw autorskich lub pokrewnych, należy sięgnąć do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych definiuje przedmiot prawa autorskiego jako każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Z kolei poprzez prawa pokrewne rozumie się prawo do artystycznych wykonań, prawa do fonogramów i wideogramów, prawa do nadań programów, prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych. Tak więc przychody uzyskane z tych źródeł stwarzają możliwość naliczenia 50 proc. kosztów uzyskania przychodów.

Powszechnie przyjęło się, że 50-procentowe koszty uzyskania przychodów można stosować tylko w przypadku umów o działo. W rzeczywistości jednak stosunek prawny, w ramach którego twórca uzyskuje przychód z praw autorskich, nie ma znaczenia. Może to być zatrudnienie zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy dzieło lub umowy zlecenie. Stanowisko to jest potwierdzone w wyroku WSA w Warszawie (III SA/Wa 1987/07).

Nie ma znaczenia, w ramach jakiego stosunku prawnego twórca uzyskuje przychód z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi. Oczywistym jest, że przychód taki twórca i odtwórca mogą uzyskiwać także w ramach zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Warto tu jednak podkreślić, że jeżeli pracownik poza pracą twórczą, której efektem są utwory, wykonuje na rzecz pracodawcy inne czynności, należy wyodrębnić z wynagrodzenia część związaną z przeniesieniem praw autorskich. Bowiem tylko w odniesieniu do tej części będzie można zastosować koszty uzyskania przychodów w wysokości 50 proc.

W celu określenia warunku koniecznego zastosowania 50-procentowej stawki KUP można przytoczyć interpretację dyrektora izby skarbowej w Poznaniu (ILPB1/415-536/09-2/AG), który orzekł, że warunkiem zastosowania 50 proc. normy kosztów uzyskania przychodów, o której mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest to, by zaistniał utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórca udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z danego utworu, względnie by doszło do rozporządzenia majątkowymi prawami autorskimi do twórczego dzieła.