Nowy biznes a likwidacja spółki z o.o.

Gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest w likwidacji, rolą jej likwidatorów jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie majątku spółki. Stosownie do przepisów Kodeksu spółek handlowych likwidatorzy mogą wszczynać nowe interesy tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nie ma zatem bezwzględnego zakazu prowadzenia przez likwidatorów nowych interesów, gdy są one ukierunkowane na cel likwidacji.

Gdzie przebiega granica pomiędzy zgodnym z obowiązującymi przepisami prawa podejmowaniem nowych interesów w celu ukończenia spraw w toku, a podejmowaniem przez likwidatorów spółki nowych interesów, które przekraczają cel likwidacji i są zabronione?

Gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest w likwidacji, czynności i działania, które może podejmować mają służyć jej zlikwidowaniu, ukończeniu interesów, ściągnięciu wierzytelności, sprzedaży ruchomego i nieruchomego majątku spółki, spłaceniu zobowiązań itd. Dlatego zakres uprawnień likwidatorów ograniczony jest postulatem działania w celu likwidacji spółki. Podkreśla się, że likwidatorzy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie są jej organami i nie mogą tym samym występować w imieniu spółki w sprawach niezwiązanych z jej likwidacją. Jakie nowe interesy mogą zatem podejmować likwidatorzy?

Przepisy nie definiują wprost i nie wymieniają nowych interesów, które byłyby dozwolone przy likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a które już nie. Z kolei granice uprawnień likwidatorów są czasem płynne i powinny być oceniane w aspekcie każdej indywidualnej sprawy. Na kryteria oceny, jakie nowe interesy może podejmować likwidator, tak by służyły zakończeniu spraw spółki wskazuje orzecznictwo i literatura.

Pierwsze kryterium oceny to racjonalność. Likwidator może prowadzić nowe interesy w imieniu spółki, gdy uzasadnia to wzgląd na racjonalność likwidacji tejże spółki. Likwidacja spółki powinna odbywać się w ramach zasad prawidłowej gospodarki i mieć na celu osiągnięcie jak najlepszego efektu ekonomicznego. Jest to cenniejsze, niż przeprowadzenie czynności likwidacyjnych natychmiastowo, ale z gorszym efektem ekonomicznym. Nie powinno być zatem mowy o pośpiesznej wyprzedaży majątku spółki np. w stanie w jakim zastał je likwidator. Oczywiście likwidatorzy muszą zadbać o zachowanie majątku spółki w dotychczasowym stanie i spieniężenie go, a nie pomnażanie tegoż majątku.

Za dozwolone i uzasadnione uznano dotychczas, przy indywidualnej ocenie sprawy np. zamianę nieruchomości na inne w celu lepszego podziału i sprzedaży, przetworzenie surowców/produktów w celu sprzedaży po lepszej cenie, cesję wierzytelności (zamiast jej egzekucji, w zamian za uzyskanie środków finansowych), utworzenie nowej spółki i wniesienie do niej maszyn i urządzeń w celu korzystniejszej sprzedaży jako gotowego przedsiębiorstwa produkcyjnego, a nie pojedynczych maszyn, zawarcie umów mających na celu wykonanie istniejących już zobowiązań np. umów rozporządzających, gdy wcześniej zawarta była umowa przedwstępna, umów spedycji czy przewozu, zakupu surowców w celu wywiązania się z istniejących zobowiązań dostarczenia towaru.

Dodatkowo, gdy likwidacja spółki rozciąga się w czasie, a likwidatorzy upłynnili dopiero część majątku, mogą oni w ramach nowych interesów mających na celu zakończenie spraw spółki, zainwestować uzyskane dotychczas środki finansowe w sposób bezpieczny oraz taki, który zapewni możliwość szybkiego wyjęcia pieniędzy. Mogą to być obligacje państwowe, ale już dyskusyjna pozostanie giełda.

Należy pamiętać, że likwidatorzy, aż do czasu całkowitego upłynnienia majątku spółki, zakończenia jej spraw i podziału nadwyżki pomiędzy wspólników, normalnie zarządzają całym majątkiem spółki.

Za nieodpowiadające celowi likwidacji spółki uznaje się bezdyskusyjnie inwestycje długoterminowe o wymiarze strategicznym. Podobnie ocenione zostały np. zawieranie umów dostawy na nowe okresy gospodarcze, rozporządzenia majątkiem na czas nieokreślony jak zawarcie umowy dzierżawy czy udzielenie licencji na prawach własności intelektualnej, chyba że wynika to z istoty prowadzonej przez likwidowaną spółkę działalności i jest niezbędne do zachowania dotychczasowej wartości majątku spółki. Za czynności sprzeczne z celem likwidacji spółki mogą zostać uznane także zmiana siedziby spółki lub inna zmiana treści umowy spółki, o ile nie zostanie wykazane kryterium racjonalności takiego działania z uwagi na cel likwidacji spółki.

KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MAGDALENA AMEREK-KRAJEWSKA