Opłata wstępna w leasingu nie zawsze jest kosztem jednorazowym

Ustawa o PIT definiuje koszty uzyskania przychodów jako koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Ponadto w art. 23b ust. 1 ustawodawca precyzuje, że opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego. Koszt każdej kolejnej raty leasingowej jest zaliczany jednorazowo w ciężar kosztów danego miesiąca. Jest to uzasadniane faktem, że raty leasingowe dotyczą ściśle określonego czasu, nie przekraczającego roku podatkowego. Dlatego są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo w dacie ich poniesienia.

Nie ma natomiast zgodności co do zaliczania do kosztów opłaty wstępnej. W orzecznictwie wykształciły się dwie linie odnośnie momentu, w którym opłata wstępna powinna być zaliczana w ciężar kosztów. Jedna reprezentowana jest przez organy podatkowe, a druga przez sądy administracyjne. Problem ten nie dotyczy jednak podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, którzy rozliczają się zgodnie z zasadą kasową. Wtedy opłata wstępna stanowi w całości jednorazowy koszt w momencie wystawienia faktury.

Różne interpretacje sądów i urzędów

Sporną kwestią jest natomiast, jak opłatę wstępną powinny rozliczać pozostałe podmioty. I tak sądy są zdania, że w przypadku gdy poniesienie opłaty jest warunkiem koniecznym do zawarcia umowy leasingu oraz wydania jej przedmiotu, nie można uznać, że dotyczy całego okresu, na jaki została zawarta umowa. Opłata ma tu charakter samoistny i nie jest przypisana do poszczególnych rat leasingowych.

Potwierdzone zostało to w wyroku NSA z 17 maja 2011 r. (II FSK 59/10) opłata leasingowa powinna zostać zaliczona do kosztów jednorazowo, bez konieczności rozliczania jej w czasie. Dotyczy ona bowiem nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego, skoro od jej uiszczenia uzależnione jest zawarcie umowy i wydanie przedmiotu leasingu.

Z kolei z licznych interpretacji podatkowych można wywnioskować, że opłatę wstępną należy rozliczyć proporcjonalnie do czasu trwania umowy, gdyż właśnie tego okresu ona dotyczy. I tak dyrektor izby skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 14 marca 2011 r. (ITPB3/423-716/10/PST) stwierdził, że uiszczenie opłaty wstępnej jest warunkiem koniecznym skutecznego rozpoczęcia realizacji umowy leasingu, a więc skuteczności tej umowy, to - z uwagi na tę właśnie rolę - należy przyjąć, że jest to koszt dotyczący całej umowy i ściśle określonego czasu jej trwania z reguły przekraczającego rok podatkowy. Z tego względu przedmiotową opłatę (pierwszą ratę leasingową) należy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do czasu trwania umowy.

Tak więc to, co sądy administracyjne traktują za argument przemawiający na rzecz jednorazowego zaliczania opłaty wstępnej w ciężar kosztów (konieczność uiszczenia opłaty w celu uzyskania prawa do skorzystania z leasingu), organy podatkowe uznają za argument na rzecz rozliczania tej opłaty proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Przedsiębiorcy zaliczający opłatę wstępną jednorazowo do kosztów podatkowych, muszą liczyć się z ewentualnym sporem z fiskusem. Najbezpieczniejszym wyjściem z tej sytuacji wydaje się wystąpienie o interpretację do organu podatkowego, a w przypadku negatywnej interpretacji wniesienie skargi do WSA.