Po pierwszych doświadczeniach ze składaniem JPK_V7, wielu z Państwa zastanawia się jak uniknąć kary za błędy w złożonych plikach. W tym zakresie niepewność budzą w szczególności kwestie dwóch rodzajów kar (karnej i administracyjnej).
Sytuację komplikuje równocześnie dwuczęściowość JPK_V7, który składa się z części ewidencyjnej zawierającej szczegółowe informacje znajdujące się w rejestrze VAT zakupów i sprzedaży oraz części deklaracyjnej zawierającej informacje, które dotąd były wskazywane w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K.
Jakie konsekwencje mogą się wiązać ze złożeniem błędnego JPK_V7?
Kary o charakterze administracyjnym
Art. 109 ust. 3e ustawy o VAT nakłada na podatników obowiązek korekty ewidencji w terminie 14 dni od 1) stwierdzenia, że zawiera ona błędy / dane niezgodne ze stanem faktycznym albo 2) zmiany danych w przesłanej ewidencji.
Z kolei w świetle art. 109 ust. 3f ustawy o VAT, w przypadku stwierdzenia przez naczelnika urzędu skarbowego w przesłanej ewidencji błędów, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, naczelnik urzędu skarbowego wzywa podatnika do ich skorygowania, wskazując te błędy.
Ustawa przewiduje dwie możliwe drogi postępowania podatnika. Może on – w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania – przesłać ewidencję skorygowaną w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub złożyć wyjaśnienia wykazujące, że ewidencja tak naprawdę nie zawiera błędów.
Jeśli podatnik:
· nie prześle skorygowanej ewidencji w zakresie błędów wskazanych przez naczelnika w wezwaniu lub zrobi to po terminie, albo
· nie wykaże skutecznie, że ewidencja nie zawiera błędów wymienionych przez naczelnika w wezwaniu,
- naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć, w drodze decyzji, na tego podatnika karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd (chodzi tu o błąd wyraźnie wskazany przez naczelnika w wezwaniu – i tak, przykładowo: jeśli w wezwaniu naczelnik wskazał np. 2 błędy, na podatnika może być nałożona kara w wysokości 1000 zł). Co istotne, naczelnik może nałożyć karę, ale nie musi – jest to dyskrecjonalna decyzja naczelnika warunkowana okolicznościami konkretnej sprawy.
Z wypowiedzi Ministerstwa Finansów wynika, że co do zasady kary mogą być nakładane w przypadku błędów istotnych, niepozwalających na identyfikację transakcji – nie zaś np. za każdą literówkę czy inny błąd raczej redakcyjny niż ewidencyjny.
Kary przewidziane w Kodeksie karnym skarbowym
Równolegle ze zmianami w ustawie o VAT w zakresie części ewidencyjnej JPK, wprowadzono odpowiednie zmiany do Kodeksu karnego skarbowego.
W tym:
· w art. 56 KKS (który określa znamiona oszustwa podatkowego) dodano § 4, zgodnie z którym karze jak za wykroczenie skarbowe podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub składa je niezgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego - maksymalna kara grzywny za wykroczenie skarbowe popełnione w 2020 r. wynosi 52 tys. zł.
· wprowadzono art. 61a KKS, zgodnie z którym: kto wbrew obowiązkowi nie przesyła księgi właściwemu organowi podatkowemu albo przesyła ją nierzetelną, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (max. 8,3 mln za czyn popełniony w 2020 r.), przy czym nieterminowe przesłanie księgi lub przesłanie księgi wadliwej skutkuje karą grzywny jak za wykroczenie skarbowe.
Odpowiedzialność karna przewidziana jest więc zarówno za złożenie nieprawdziwych informacji, jak i złożenie informacji w nieprawidłowej formie (tj. błędnym wypełnieniu struktury JPK_V7).
Równocześnie, nie można tracić z oczu reguł ogólnych – za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada osoba zajmująca się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, podatnika, co do której można przypisać winę.
Jak uchronić się przed karami?
Odpowiadając na pytanie, jak uchronić się przed karą:
· w zakresie kar administracyjnych – nie ignorować wezwań
· w zakresie grzywny KKS – w przypadku błędów dotyczących tylko części deklaracyjnej, wystarczające powinno być złożenie korekty JPK_V7 wraz z zapłatą ewentualnej zaległości podatkowej (art. 16a KKS), niemniej uniknięcie odpowiedzialności za błędy w części ewidencyjnej wymaga złożenia tzw. „czynnego żalu” (art. 16 KKS).
Oczywiście można składać takie czynne żale zbiorczo w stosunku do wykrytych kliku błędów (nawet łącznie w stosunku do kilku okresów podatkowych). Niemniej, odkładanie złożenia czynnego żalu w czasie zwiększa ryzyko, że czynny żal będzie nieskuteczny ze względu na wejście przez organ w posiadanie udokumentowanej wiedzy, co do zaistniałych nieprawidłowości.
W świetle projektu nowelizacji ustawy o VAT czasu może nie być wiele – proces weryfikacji JPK_V7 ma być „dokonywany w sposób zautomatyzowany, z wykorzystywaniem odpowiedniego oprogramowania i specjalnych algorytmów”.
Osobiście uważam, że po otrzymaniu wezwania, o którym mowa w art. 109 ust. 3f ustawy o VAT, podatnicy nadal będą mogli uniknąć odpowiedzialności karnej poprzez złożenie czynnego żalu.
Na moment skierowania wezwania organy mogą bowiem nie mieć pełnej wiedzy co do osoby odpowiedzialnej i możliwości przypisania jej winy, a same przepisy ustawy o VAT przewidują możliwość odpowiedzi na wezwanie wykazującej, że ewidencja nie zawiera błędów wymienionych w wezwaniu.
Z drugiej zaś strony, w praktyce może istnieć pokusa uproszczonego (i moim zdaniem nieprawidłowego) podejścia i uznawania przez organy, że samo automatyczne wykazanie w systemach informatycznych błędów w złożonym JPK_V7 stanowi wyraźną udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Autor: Bartosz Czerwiński, doradca podatkowy w EY Polska
