Zgodnie z art. 229 § 4 Kodeksu pracy, *pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.*
Natomiast art. 211 KP jako podstawowy obowiązek pracownika wymienia przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym poddanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim.
Badania profilaktyczne podzielić można na 3 grupy:
- *Wstępne *- wykonywane przez kandydata do pracy, potwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku
- Okresowe - wykonywane cyklicznie w odstępach wyznaczonych przez odpowiednie przepisy lub lekarza medycyny pracy
- Kontrolne - wykonywane przez pracowników, którzy po chorobie trwającej dłużej niż 30 dni wracają do pracy (lub idą na urlop wypoczynkowy)
Badania profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.
| Skierowanie powinno zawierać |
| --- |
| 1. określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane 2. w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy - określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu 3. w przypadku pracowników - określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony 4. informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach. |
Badania wstępne
Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:
- osoby przyjmowane do pracy,
- pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy
- inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
| UWAGA! |
| --- |
| Badaniom wstępnym nie podlegają *osoby przyjmowane *ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. --------------------------------------------------------------------------------------------- Legitymowanie się wynikami specjalistycznymi badań lekarskich, stwierdzających zdolność do wykonywania określonego zawodu lub czynności (np. wykonywania zawodu kierowcy)
, nie zwalnia z obowiązku poddawania się wstępnym badaniom lekarskim, o których mowa w art. 229 § 1 kodeksu pracy - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 lipca 2002 r., sygn. akt II S.A. 3358/01. |
Badania okresowe
Każdy pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim.
Pracodawcy, którzy zatrudniają pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, muszą zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:
- po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
- po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.
Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych określone zostały w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr Nr 69, poz. 332 z późn. zm.).
Lekarz może poszerzyć zakres badań o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż to określono w rozporządzeniu, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.
| Orzeczenie SN |
| --- |
| Przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choćby jednego obowiązku należącego do zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę - wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1999 r., sygn. akt I PKN 469/99. |
Badania kontrolne
W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Pamiętaj! *
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości *w godzinach pracy. *
Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik *zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.