Podatek dochodowy od osób fizycznych – kto go płaci?

Podatek dochodowy jest obowiązkowym świadczeniem, które musi zapłacić każda osoba fizyczna uzyskująca dochód. Wysokość podatku dochodowego zależy od zarobków i od tego jakie zastosujemy odliczenia od podatku. Jest to podatek osobisty, co oznacza, że podatnikiem jest każdy, kto uzyskuje jakikolwiek dochód.

Zasada ta ma również zastosowanie do małżonków. Mogą oni jednak wystąpić z wnioskiem o możliwość łącznego opodatkowania, nawet jeśli ich przychody pochodzą z różnych źródeł. Chodzi np. o sytuację, gdy jeden z małżonków uzyskuje dochody z najmu czy opłaca ryczałt. Możliwość wspólnego opodatkowania się nie występuje, jeśli chociaż jeden z małżonków rozlicza się podatkiem liniowym.

Wspólne rozliczania się małżonków opłacalne jest, gdy małżonkowie znajdują się w innych przedziałach podatkowych. Innymi słowy, gdy jeden z małżonków osiąga bardzo wysokie dochody albo nie osiąga ich wcale.

Żeby określić podatek, trzeba znać tzw. podstawę opodatkowania. Oblicza się ją, odejmując od całego przychodu (kwoty brutto pensji), składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe oraz zryczałtowane koszty uzyskania przychodu, które są zależne od tego, czy pracujemy w mieście, w którym mieszkamy, czy nie.

Podatek płaci się według tzw. progów podatkowych. Jeśli podatnik w ciągu roku zarobił mniej niż 85 528 zł, znajduje się w pierwszym progu podatkowym, jeśli zarobił więcej, w drugim. W pierwszym przypadku podatek wynosi 18 proc., który obliczamy z podstawy opodatkowania i odejmujemy od niej 556,02 zł, co stanowi kwotę wolną od podatku. W sytuacji, gdy podatnik zarobi więcej niż 85 528 zł, to jego podatek wyniesie 14 839 zł + 32 proc. nadwyżki ponad 85 528 zł

Podatnicy rozliczają podatek dochodowy od osób fizycznych, składając raz w roku specjalny dokument, tzw. PIT. Rodzajów formularzy PIT jest sporo. Wypełnia się ten odpowiedni do źródła pochodzenia przychodów. Wypełniony PIT składa się do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.

Żeby nie płacić wysokiego podatku raz w roku (w momencie rozliczenia), można co miesiąc odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy. Każdy pracownik może upoważnić swojego pracodawcę do odprowadzania takich zaliczek. W takiej sytuacji pracownikowi będzie wypłacana pensja pomniejszona o zaliczkę na podatek. Potem do końca lutego pracodawca wysyła pracownikowi formularz PIT-11 gdzie zawarte są informacje o dochodach, kosztach uzyskania przychodu i rozliczonych zaliczkach na podatek dochodowy.

Rozliczając zaliczki w urzędzie skarbowym, może się okazać, że podatek wskazany w PIT jest wyższy lub mniejszy od wpłaconych zaliczek. W takiej sytuacji trzeba różnicę dopłacić lub poprosić o zwrot nadpłaty urząd skarbowy.

Przy ustalaniu podatku można skorzystać z ulg podatkowych, czyli możliwości zapłacenia niższego podatku. Ulgi można odliczyć od dochodu lub od podatku. Ważną rzeczą jest możliwość przekazania 1 proc. podatku na organizację pożytku publicznego. Wtedy ta część podatku jest przekazywana wybranej organizacji społecznej. Żeby przekazać podatek, należy w odpowiednim miejscu deklaracji PIT oznaczyć organizację, wpisując jej nazwę i numer KRS.