Podatek VAT, który jest podatkiem pośrednim, obowiązuje od 1993 roku. Jest doliczany do każdej transakcji. VAT to podatek od towarów i usług, a dokładniej tzw. podatek od wartości dodanej. Charakterystyczną jego cechą jest to, że ostatecznie rozliczany jest zawsze przez konsumenta.
Jakie są stawki VAT w Polsce?
W Polsce mamy do czynienia z podstawową stawką VAT w wysokości 23 proc., dwiema stawkami obniżonymi 8 proc. i 5 proc., a także stawką 0 proc. dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. W pewnych sytuacjach niektórzy podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT – wykorzystuje się wtedy oznaczenie ZW.
Działanie VAT-u
Każda cena na fakturze opisywana jest dwojako. Zawsze mamy tam cenę netto, czyli tę uwzględniającą podatku VAT i cenę brutto, czyli tę z doliczonym podatkiem VAT.
Warto wiedzieć, że związane z nim są pojęcia VAT naliczony i VAT należny. Dotyczą one prawa do odliczania podatku VAT. Wszystko dlatego, żeby nie doprowadzić do sytuacji, że ten sam podatek płacony jest parę razy. W sytuacji, gdy przedsiębiorca zapłacił ten podatek, kupując produkty i usługi do firmy, to w rozliczeniach z urzędem skarbowym płaci tylko* różnicę pomiędzy podatkiem należnym i naliczonym*.
Podatek VAT możne być rozliczany miesięcznie lub kwartalnie. Przedsiębiorca podlicza wartość zakupów dokonanych przez cały okres rozliczeniowy. Potem sumuje wartość sprzedaży towarów i usług. Obie kwoty wprowadza do specjalnej deklaracji, składanej do urzędu skarbowego i rozlicza podatek.
Podatek VAT i konsument
Specyfika tego podatku opiera się na tym, że jest ostatecznie regulowany przez konsumenta. Każdy podmiot sprzedający po kolei towar dolicza ten podatek. Nie dolicza go jednak do całej ceny, ale tylko do tego, co zostało przez niego dodane. Podatek więc dolicza się do poprzedniej ceny.
Czynny podatnik VAT rozlicza w urzędzie skarbowym podatek należny, który wynika z generowanych przychodów i podatek naliczony, który pomniejsza podatek należny.
Podatek należny
Podatek VAT należny obejmuje wartość podatku, która wynika ze sprzedaży towarów lub usług. Nazwa związana jest z tym, że ten podatek "należy się" Skarbowi Państwa. Ogólna zasada mówi, że podatek należny powstaje z chwilą, gdy dokonana jest dostawa towarów lub usługa jest wykonana.
Kto może odliczyć podatek VAT?
Warto wiedzieć, że możliwość odliczenia VAT nie istnieje dla wszystkich. Mogą z niego skorzystać wyłącznie czynni podatnicy VAT. Do odliczenia nie są uprawnieni ci, którzy są zwolnieni z VAT albo osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
Prawo do tego, żeby obniżyć podatek należny o kwotę podatku naliczonego, powstaje w momencie, gdy odnosząc to do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstaje obowiązek podatkowy. Nie można tego jednak zastosować wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Przedsiębiorca musi więc kontrolować dwie daty; pierwszą dotyczącą otrzymania towaru lub uznania usługi za wykonaną i drugą odnoszącą się do otrzymania faktury.