Na początek warto poznać definicję popytu i podaży i dowiedzieć się, jaki mają wpływ na rynek.
Definicja popytu
Popyt to ilość dobra, którą nabywcy mają chęć kupić i mogą kupić po określonej cenie. Zgodnie z prawem popytu, jeśli mamy takie same warunki gospodarcze, to jeśli cena będzie rosła, spadać będzie popyt na konkretne dobro. Jeśli cena spadnie, zwiększy się popyt.
Na popyt mają wpływ:
- dochody nabywców;
- ceny zamienników;
- ceny dóbr, które są komplementarne;
- przewidywania, które kształtują ceny w przyszłości;
- preferencje konsumencie;
- sytuacja gospodarcza.
Definicja podaży
Podaż natomiast jest to ilość dobra, którą dostawcy chcą i są w stanie dostarczyć na rynek. Jeśli cena jest wysoka, następuje wzrost podaży, gdy cena się obniża, zmniejsza się podaż. Główny wpływ na podaż ma cena produktu. Wpływają jednak na nią też takie czynniki jak:
- technologia;
- rodzaj konkurencji;
- oczekiwania związane ze zmianami cen rynkowych;
- eksport i import;
- poziom interwencyjnej polityki państwa.
Najprościej więc powiedzieć, że jeśli coś kupujemy, to jesteśmy po stronie popytu, gdy sprzedajemy, jesteśmy po stronie podaży.
Cena równowagi – popyt i podaż
Nie trzeba nikogo przekonywać, że w biznesie chodzi o to, że sprzedawca pragnie sprzedać jak najdrożej, a nabywca kupić tak by było najtaniej. Żeby więc doszło do stanu równowagi, to trzeba osiągnąć kompromis, czyli cenę równowagi. Osiągnięcie tego stanu pomaga osiągnąć konkurencja. Jeśli klient uznaje, że produkt jest zbyt drogi, może poszukać go u innego sprzedawcy, który być może zaproponuje taką usługę taniej. Jeśli wiec sprzedawca oferuje towar zbyt drogi, trudno mu będzie znaleźć klienta. Musi wtedy zmienić ceny do tych, które panują na rynku. Równowaga cenowa zachodzi wtedy, gdy kupujący godzi się kupić, a sprzedawca sprzedać po określonej cenie dane dobro.
Paradoksy w popycie i podaży
Warto wiedzieć, że popyt i podaż podlegają konkretnym zasadom. Zdarza się jednak, że cena, biorąc pod uwagę popyt i podaż, zachowuje się odwrotnie. Zjawisko takie da się zauważyć, gdy dochodzi do efektu Griffena, albo Veblena.
Paradoks Giffena dotyczy konsumentów, którzy mają niskie dochody. Zakłada on, że nawet jeśli wzrasta cena jakiegoś dobra niższego rzędu, np. chleb, to popyt na to dobro rośnie, ale maleje liczba zakupów innych dóbr. W przypadku paradoksu Veblena mamy natomiast do czynienia z konsumentami, którzy osiągają wysokie dochody i chcą kupować dobra luksusowe. Im wyższa jest cena produktu, tym więcej osób chce kupić konkretny produkt. Przemawiają za tym przede wszystkim względy snobistyczne. Mamy jeszcze do czynienia z efektem spekulacyjnym. Odnosi się on do sytuacji, gdy popyt na dobro rośnie wraz z jego ceną. Dzieje się tak dlatego, że kupujący ma nadzieję, że cena będzie rosła w najbliższej przyszłości.
Jest jeszcze tzw. efekt owczego pędu, który zakłada, że popyt zwiększa się, ponieważ jest moda na konkretne dobro. Warto wiedzieć, że rynek rządzi się określonymi prawami i regułami. Najważniejszą jest to, że żeby doszło do transakcji, to strona kupująca, jak i sprzedająca muszą odnaleźć punkt równowagi.
