Pracownicze Plany Kapitałowe powstały na mocy ustawy z 4 października 2018 roku. To powszechny program oszczędnościowy, który powstał z inicjatywy rządu, Polskiego Funduszu Rozwoju, a także organizacji pracodawców i związków zawodowych.
W zamyśle kapitał, który będzie zebrany poprzez PPK będzie pozytywnie wpływał na całą gospodarkę, a także będzie stanowił "poduszkę bezpieczeństwa" dla emerytur.
Pracownicze Plany Kapitałowe są odpowiedzią na niekorzystne trendy demograficzne. Już dziś system emerytalny nie pozwala na zapewnienie godziwej emerytury seniorom. Choć od kilku lat prowadzone są programy, które mają promować samodzielne oszczędzanie pieniędzy na emeryturę, to wciąż niewielu Polaków decyduje się odkładać na emeryturę. Pomocą w budowie kapitału na emeryturę mają być właśnie Pracownicze Plany Kapitałowe.
Zasada działania Pracowniczych Planów Kapitałowych jest prosta. Będą nimi objęci automatycznie wszyscy pracownicy w wieku 18-54 lata, za których są odprowadzane składki emerytalno-rentowe. Programem nie będą objęci samozatrudnieni, a także służby mundurowe i rolnicy. Osoby, które mają więcej niż 55 lat mogą uczestniczyć w PPK jeśli złożą odpowiednie oświadczenie. Założenia programu zakładają, że ze względu na to, że pracownicy będą zapisywani do PPK automatycznie, to spowoduje to, że w programie będzie nawet 11,5 mln osób.
Wpłaty do Pracowniczych Planów Kapitałowych będą realizowane zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę. Obowiązkowa będzie składka podstawowa. By zachęcić do aktywnego uczestniczenia w programie, przewidziano dopłaty, które będą finansowanie z Funduszu Pracy. Pieniądze, które będą wpłacane do PPK, trafią wybranych instytucji, które będą te środki inwestować. Będą to m.in. Powszechne Towarzystwa Emerytalne, TFI, Pracownicze Towarzystwa Emerytalne.
Organizacja, która chce sama tworzyć Pracownicze Plany Kapitałowe musi mieć doświadczenie w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi, mieć przynajmniej 25 mln zł kapitału własnego, a także mieć odpowiednią ilość funduszy lub subfunduszy zdefiniowanej daty.
Organizacja, która będzie prowadziła PPK musi utworzyć przynajmniej pięć funduszy zdefiniowanej daty. Fundusze te musza być tak zbudowane, że z upływem lat zmniejsza się ryzyko inwestycyjne.
W ustawie o PPK przewidziano wynagrodzenie za zarządzanie kapitałem, które ma być nie wyższe niż 0,5 proc. wartości aktywów.
Choć PPK mogą się wydawać powtórką OFE, to jednak różnią się zasadniczo. Przede wszystkim ustawa zakłada, że środki PPK są wyłączną własnością uczestnika PPK. Ze środków będzie jednak można skorzystać dopiero po 60. roku życia. Pieniądze w kilku sytuacjach będzie można wypłacić wcześniej. 25 proc. zgromadzonych środków będzie można wypłacić przed ukończeniem 60 lat w przypadku bardzo poważnej choroby, a także do 100 proc. kapitału, jeśli będzie on przeznaczony na wkład własny. W tym jednak wypadku będzie trzeba te pieniądze zwrócić.
Członek PPK będzie mógł w każdym momencie przenieść środki do innego PPK, IKE lub PPE albo całkiem wycofać środki. W trym drugim wariancie jednak straci 30 proc składek, które przekazał pracodawca, a także rządowych dopłat. Dodatkowo trzeba też będzie zapłacić podatek od zysków kapitałowych.
Praktycznie bez ograniczeń będzie można skorzystać z pieniędzy z PPK, gdy skończymy 60 lat. Jednorazowo będzie można wypłacić 25 proc. środków, a pozostałe pieniądze wypłacane będą w 120 miesięcznych ratach. Będzie też można przenieść pieniądze na terminową lokatę bankową, jeśli będzie możliwość wypłacania z niej środków przez 120 miesięcy.
W momencie wypłaty środków po 60. roku życia pieniądze nie będą już trafiały na nasze konto.