Nieregularnie wypłacane pensje, narażanie pracownika na niebezpieczeństwo lub pogwałcenie jego praw do odpoczynku - to tylko nieliczne powody, przez które pracownik może odejść z pracy bez słowa. Dodatkowo pracodawca zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.
Zgodnie z art. 55 § 1-3 Kodeksu pracy, pracownik ma prawo wypowiedzieć umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeżeli:
- zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe
- pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika
Przykładami takich sytuacji mogą być nieterminowo wypłacane pensje bądź pogwałcenie godności osobistej pracownika, jak również nieudzielenie mu ustawowej przerwy w pracy. W myśl art. 55 § 11, jeżeli rozwiązanie umowy następuje z winy pracodawcy, pracownikowi przysługuje prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia lub w przypadku umowy o pracę zawartej na czas określony albo na czas wykonywania określonej pracy, w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
Zgodnie z art. 30 § 3 Kodeksu pracy, rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Konieczne jest także wskazanie przyczyny tej decyzji. Niezastosowanie się pracownika do powyższych przepisów traktuje się jako porzucenie pracy. Wówczas pracodawca nie tylko nie musi wypłacać odszkodowania, ale ma również prawo zwolnić pracownika dyscyplinarnie.