W wielu krajach obywatele zazwyczaj korzystają z prywatnych praw własności – praw osób prywatnych do gromadzenia, posiadania, delegowania, wynajmu lub sprzedaży ich nieruchomości i innego majątku. W ekonomii prawa majątkowe są podstawą wszelkiej wymiany rynkowej, a przydział praw własności w społeczeństwie wpływa na efektywność wykorzystania zasobów.
Zbywanie praw majątkowych
Termin "własność" jest bardzo ekspansywny, chociaż ochrona prawna niektórych rodzajów własności jest różna w różnych jurysdykcjach. W większości krajów rozwiniętych, na przykład prawa majątkowe mogą zostać rozszerzone poprzez użycie patentów i praw autorskich w celu ochrony rzadkich zasobów fizycznych (takich jak domy, samochody, książki, buty lub telefony komórkowe), istot nie-ludzkich (takich jak psy, koty, konie lub ptaki), a nawet niektóre własności intelektualne (takie jak wynalazki, pomysły lub słowa).
Prawa majątkowe są możliwe do zbycia, na skutek sprzedaży poprzedzonej umową albo przekazanie darowizny osobie należącej do rodziny lub obcej (na przykład organizacji charytatywnej). Prawa majątkowe działają także po śmierci właściciela, ponieważ na skutek testamentu może on wskazać, kto otrzyma jego majątek w spadku.
Podstawy praw własności prywatnej
Prywatne prawa własności są jednym z filarów kapitalistycznych gospodarek, a także wielu systemów prawnych i filozofii moralnych. Inne rodzaje własności, takie jak dobra komunalne lub rządowe, są prawnie własnością grup, ale są praktycznie egzekwowane przez osoby o pozycji politycznej lub kulturalnej.
W ramach systemu praw własności prywatnej jednostki potrzebują możliwości wyłączenia innych z zastosowań i korzyści związanych z ich własnością. Wszystkie zasoby prywatne są rywalizujące, co oznacza, że tylko jeden użytkownik może posiadać tytuł prawny i roszczenie majątkowe. Właściciele nieruchomości prywatnych mają również wyłączne prawo do korzystania z usług lub produktu. Właściciele nieruchomości prywatnej mogą wymieniać zasoby na zasadzie dobrowolności.
Nabywanie praw do nieruchomości
W systemie nieprywatnym prawa własności i wykorzystanie zasobów są przydzielane siłą, zwykle przez rząd. Zasoby w nieprywatnym reżimie praw własności są przydzielane przez cele polityczne, a nie ekonomiczne.
Prawa własności sprawiają, że osoby prywatne mogą nabywać i przekazywać we wzajemnych uzgodnieniach dowolne elementy swojego majątku. Prawa majątkowe obejmują wynajem, sprzedaż, dobrowolne udostępnienie, spadek, cele charytatywne.
Prawa własności prywatnej i ceny rynkowe
Każda cena rynkowa w dobrowolnym, kapitalistycznym społeczeństwie pochodzi z transferów własności prywatnej. Każda transakcja ma miejsce pomiędzy jednym właścicielem rzeczy a inną osobą interesującą się jej nabyciem. Wartość wymiany zależy od tego, jak cenna jest dla każdej ze stron.
Zgodnie z polskim prawodawstwem obowiązuje podział na prawa majątkowe i niemajątkowe. Prawa majątkowe są związane z jakimś konkretnym majątkiem, na przykład prawa rzeczowe, wierzytelności, czy prawa majątkowe powiązane z małżeństwem.