Prawo spadkowe – dziedziczenie
Prawa rzeczowe, wierzytelności czy długi nie wygasają w momencie śmierci spadkodawcy. Przechodzą one jako spadek na inne osoby, nazywane spadkobiercami. Cały proces nazywa się dziedziczeniem. Te wszystkie zależności normuje właśnie prawo spadkowe.
Prawo spadkowe określa, kto jest spadkobiercą, czyli kto dziedziczy. Spadkobiercy mogą być testamentowi, w przypadku gdy spadkodawca wskazał ich w testamencie albo spadkobiercy ustawowi, gdy są to osoby wyznaczone przez ustawę.
Prawo spadkowe określa też tzw. stanowisko prawne spadkobiercy. Chodzi tutaj np. o wpływ woli spadkobiercy, czyli przyjęcie lub odrzucenie spadku, o stwierdzenie nabycia spadku, formę odpowiedzialności za długi spadkowe. Prawo spadkowe reguluje też sprawy związane z zachowkiem, czyli wprowadza zapisy związane z ochroną interesów najbliższych członków rodziny zmarłego.
Prawo spadkowe – najważniejsze pojęcia
Żeby swobodnie poruszać się w problematyce prawa spadkowego, trzeba poznać konkretne pojęcia. Te najpopularniejsze to:
- spadkodawca,
- spadkobierca,
- spadek,
- dziedziczenie.
Spadkodawca to osoba, która pozostawia po sobie spadek po śmierci. Spadkodawcą może być wyłącznie człowiek. Według prawa dziecko poczęte, ale nie urodzone, nie może być spadkodawcą.
Spadkobierca jest to podmiot, na który przechodzą prawa i obowiązki zmarłego. Warto wiedzieć, że spadkobiercą może być nie tylko człowiek, ale i instytucja. Spadkobiercą może być też dziecko poczęte, lecz nienarodzone w chwili, gdy otwiera się spadek.
Spadkiem nazywamy ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego, które przechodzącą na spadkobierców. W skład spadku mogą wchodzić prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy z zastrzeżeniem, że nie wygasły one w momencie śmierci.
Dziedziczenie oznacza proces przejścia praw i obowiązków ze spadkodawcy na spadkobiercy. Dokonuje się on w wyniku śmierci osoby fizycznej.
Dziedziczenie ważne jest o tyle, że przez całe życie każdy dokonuje szeregu stosunków prawnych. Gdy umieramy, część z nich wygasa. Inne przechodzą na wybrane podmioty, czyli podlegają dziedziczeniu. W związku z tym warto wiedzieć, które prawa i obowiązki wchodzą do spadku.
Można sformułować cztery kryteria, dzięki którym da się uznać, które prawa i obowiązki wchodzą w skład spadku. Będą to te, które:
- mają charakter cywilnoprawny,
- mają charakter majątkowy,
- nie są związane ze zmarłym w sposób ścisły,
- nie przechodzą na inne osoby bez względu na to, czy są spadkobiercami.
Czy spadkobierca ma "prawo do spadku"?
Trzeba wiedzieć, że do momentu, gdy zostanie otwarty spadek, spadkobierca nie ma żadnego prawa podmiotowego względem majątku przyszłego spadkodawcy. Z chwilą otwarcia spadku, czyli gdy spadkodawca umiera, powstaje tzw. rzeczywistość prawna i na spadkobiercę przechodzą prawa i obowiązki związane ze spadkiem.