Pracodawca ma prawo do dodatkowego wynagradzania zatrudnionych osób. Dobrze wypełniają swoje obowiązki, w terminie osiągają założone cele, a może mogą się pochwalić szczególnymi osiągnięciami? W zależności od rezultatów pracy, szef może wybrać różną formę motywacji. Premie pieniężne mogą mieć charakter uznaniowy lub regulaminowy. Na czym polega każda z nich?
Wybór premii nakłada na pracodawcę pewne obowiązki względem pracowników. Musi wprowadzić do systemu wynagradzania osobny zapis, który ma motywować do lepszego wykonywania powierzonych zadań. O tym, czy pieniądze będą wypłacane jako premia uznaniowa lub premia regulaminowa decydują reguły odnotowane w umowie o pracę, regulaminie albo układzie zbiorowym pracy, czyli zestawie przepisów o charakterze wewnętrznym.
[Premia uznaniowa](https://msp.money.pl/wiadomosci/prawop/artykul/premia-uznaniowa-premia-regulaminowa,28,0,2179612.html) zależna od woli pracodawcy
Wysokość i częstotliwość premii uznaniowej ustala pracodawca na podstawie oceny podwładnych. Zwykle przyznaje ją osobom, które wzorowo wypełniają swoje obowiązki. Czasem wystarczy, że przejawiają inicjatywę i podnoszą wydajność pracy w firmie. Taka forma wynagrodzenia pieniężnego jest tożsama z nagrodą. Nie przysługuje za spełnienie konkretnych, z góry narzuconych wymogów, ale wynika z dobrej woli szefa, który dostrzegł zaangażowanie pracownika.
Jeśli pracodawca decyduje się na wypłacanie premii uznaniowych czy jednorazowych nagród, nie musi odnotowywać tego w odrębnym dokumencie. Wystarczy, że wspomni o finansowym dodatku w wewnętrznych regulacjach. Nie ma jednak potrzeby określania konkretnych kwot ani warunków. Pracownik nie może zgłaszać roszczenia o wypłacenie bonusu, chyba że pracodawca oficjalnie mu go przyznał, a ostatecznie nie wypłacił.
Premia nie wlicza się do podstawowego wynagrodzenia. Dlaczego? Nie ma charakteru roszczeniowego i nie stanowi obowiązkowego składnika. Może być naliczana i wypłacana nieregularnie, w różnych kwotach. Nie może być też uwzględniona w wypłacie za urlop ani odszkodowaniu za rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia.
Premia regulaminowa na określonych zasadach
Dodatkowe wynagrodzenie przyjmuje formę premii regulaminowej w momencie, kiedy w wewnętrznym dokumencie zostają określone konkretne informacje o sposobie płatności oraz kryteria, na podstawie których świadczenie może zostać przyznane. Należą do nich: wysokość lub procent kwoty, częstotliwość wypłacania, a także obowiązki zatrudnionych. Szef może postawić wymóg np. wyrabiania miesięcznych celów sprzedażowych czy wykonania planu produkcyjnego.
W regulaminie powinny znaleźć się też okoliczności mogące obniżyć ekstra pensję lub spowodować jej niewypłacenie (np. "Premia nie przysługuje pracownikowi w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności"). Pracodawca może np. założyć, że takie wynagrodzenie należy się z góry wszystkim zatrudnionym, a dopiero niedopełnienie obowiązków przez któregoś z nich będzie skutkowało brakiem premii.
Premia regulaminowa ma charakter roszczeniowy. Co to oznacza w praktyce? Pracownik, który spełnił wszystkie warunki zawarte w regulaminie ma pełne prawo do jej otrzymania. Jeśli szef nie wywiąże się z obowiązku i odmówi wypłacenia dodatkowego świadczenia, podwładny może dochodzić wypłaty przed sądem pracy.