Premia uznaniowa jest sposobem na dodatkowe wynagrodzenie pracownika. Nie jest ona obowiązkowa. Stanowi dobrowolne prawo przedsiębiorcy. Jeśli pracodawca chce wypłacić pracownikowi premię, sam określa, czy jest to premia uznaniowa, czy roszczeniowa.
Specyfika premii uznaniowej
Premia uznaniowa w całości jest zależna od woli pracodawcy. Pracownik ma prawo domagać się wypłacenia premii uznaniowej, w sytuacji, gdy pracodawca przyznał już kiedyś takie dodatkowe wynagrodzenie.
Jeśli chodzi o premię uznaniową, to wtedy pracodawca nie może określać warunków jej uzyskania. W takiej bowiem sytuacji premia uznaniowa staje się premią roszczeniową.
Premia o charakterze roszczeniowym to inaczej premia regulaminowa. Pracodawca musi określić warunki, które powodują, że taka premia regulaminowa będzie wypłacona. Jeśli firma zatrudnia więcej niż 20 pracowników, to trzeba to określić w układzie zbiorowym lub w regulaminie.
Warunki przyznawania premii uznaniowej
Jeśli pracodawca zatrudni nie więcej niż 20 pracowników, jest zobowiązany do określenia zasad, na jakich będzie premiował pracowników, poprzez wpisanie takich warunków premiowania do regulaminu premiowania albo indywidualnie do umowy o pracę. Pracodawca samodzielnie określa też to, jak często wypłacane jest to świadczenie. Może to być premia kwartalna, roczna albo miesięczna. Jeśli pracownik spełni określone przez pracodawcę wymagania, może otrzymać premię.
Jeśli pracodawca zdecyduje, że będzie przyznawał pracownikom premie, musi wyraźnie określić w regulaminie warunki jej przyznawania. Można to zrobić, np. poprzez wskazanie, że premia przysługuje wszystkim pracownikom, a dodatkowo określić sytuacje, które – jeśli wystąpią, powodują obniżenie premii albo to, że nie będzie wypłacona.
Jak stworzyć regulamin premiowania?
Pracodawca, który tworzy regulamin premiowania, musi określić:
- warunki, które trzeba spełnić, żeby taką premię uzyskać;
- okoliczności, które powodują, że premia nie będzie wypłacona.
Takimi okolicznościami może być np. nieterminowe wykonywanie zadań. Jeśli pracownik wypełni wszystkie warunki, a nie otrzyma premii, może domagać się jej nawet na drodze sądowej.
Premia a nagroda – różnice
Mówiąc o premii, trzeba dokonać rozróżnienia między premią a nagrodą. Najprościej rzecz ujmując, premie wypłacane są ze środków funduszu płac, a nagrody – z wszystkich innych środków. W przypadku nagrody nie trzeba spełniać określonych wcześniej wymagań. Nie ma w tej sytuacji również okoliczności, które powodują, że nagroda jest obniżana lub świadczenie jest odbierane.
Jeśli spełniamy określone wymagania, a pracodawca zdecydował się wypłacać premię, to musi to zrobić. Pracownik nie ma prawa domagać się nagrody, może jednak żądać premii. Nie tylko warunki otrzymania premii powinny być wyraźnie określone. Pracodawca musi zaznaczyć też wysokość premii, którą otrzyma pracownik po spełnieniu określonych wymagań.
Premia uznaniowa jest nazywana inaczej nagrodą. Może być przyznana pracownikowi, który wzorowo wypełnia obowiązki. Nagroda jest uzależniona całkowicie od woli pracodawcy. Nie istnieją żadne konkretne przesłanki, których spełnienie może być podstawą do tego, że pracownik żąda wypłacenia nagrody.