Obecnie około 50 krajów na świecie oferuje korzyści podatkowe dla podmiotów prowadzących działalność przez zarejestrowane tam spółki. Z powodu tak szerokiej oferty pojawia się pytanie, jakie kryteria przyjąć dokonując wyboru optymalnej lokalizacji do prowadzenia tego typu działalności.
Nie ma jednej odpowiedzi na tak postawione pytanie, gdyż zależy ona od zamierzonego przeznaczenia spółki w raju podatkowym oraz osobistych i biznesowych uwarunkowań inwestora. Jednak, można wskazać dwie podstawowe kategorie kryteriów, które powinny być rozważone przez każdego inwestora, niezależnie od jego cech indywidualnych. Pierwsza jest związana z ochroną inwestowanego kapitału, a druga z dostępnością i wielkością potencjalnych korzyści podatkowych, jakie inwestor może uzyskać w rezultacie inwestycji w raju podatkowym lub za jego pośrednictwem.
Nie ulega wątpliwości, iż każdy inwestor powinien podejmować takie działania, które cechują się jak najmniejszym ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Z tego punktu widzenia najbardziej istotnym kryterium oceny danej lokalizacji jest poziom stabilności politycznej i gospodarczej. Wybrana jurysdykcja powinna być wolna od gwałtownych zmian polityczny, jak równie prawdopodobieństwa przewrotów wojskowych lub konfliktów.
Bardzo ważnym czynnikiem jest także nowoczesne, elastyczne i sprawdzone ustawodawstwo. Powinno ono gwarantować ochronę interesów inwestora, sprawne i niskokosztowe zarządzanie spółką rajową, a także łatwe i szybkie wycofanie całości lub części zainwestowanego kapitału lub wypracowanych zysków, w zależności od bieżących potrzeb inwestora. Wiele rajów podatkowych ma od dawna wprowadzone stosunkowo nowoczesne prawo spółek, w wielu wypadkach wzorowane na prawodawstwie Brytyjskich Wysp Dziewiczych.
Każdą lokalizację należy badać indywidualnie. Niewątpliwie jednak pozytywnie należy ocenić jurysdykcję, która ma długą i stabilną historię działania. Także liczba zarejestrowanych spółek prowadzących działalność międzynarodową jest istotnym kryterium. Jeżeli przekracza dziesięć tysięcy, wówczas powinno to być sygnałem, iż system ochrony inwestorów w danym raju podatkowym działa poprawnie.
Analizując kryteria podatkowe raju podatkowego należy przede wszystkim zwrócić uwagę na rezydencję podatkową inwestora. Jeżeli jest on polskim rezydentem podatkowym, powinien wybrać taki raj podatkowy, z którym Polska zawarła i ratyfikowała umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Kryterium umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jest podstawą wyróżnienia dwóch podstawowych grup rajów podatkowych - traktatowych oraz nietraktatowych.
Pierwsza grupa może pochwalić się rozbudowaną siecią umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z innymi krajami, włączając państwa o wysokim poziomie opodatkowania. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania może przyczynić się dla redukcji podatków u źródła nakładanych na dywidendy, odsetki lub należności licencyjne wypłacane z raju podatkowego do kraju rezydencji inwestora. Ponadto, jurysdykcje traktatowe mają generalnie mówiąc lepszy wizerunek, niż klasyczne raje podatkowe. Stąd często traktatowe raje podatkowe nazywane są państwami zachęt podatkowych, które raczej umożliwiają istotną redukcję opodatkowania, aniżeli jego całkowitą eliminację.
Również Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z krajami należącymi do tej grupy rajów podatkowych, np.: Maltą. Działalność w tych krajach w niektórych wypadkach umożliwia bardzo istotną, jeżeli nie całkowitą eliminację opodatkowania, nawet w odniesieniu do dochodów z działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce.
Jednak, przed uzyskaniem korzyści podatkowych, inwestor działający w Polsce stoi przed nielada wyzwaniem - jak dokonać transformacji dotychczasowej struktury kapitałowej, w strukturę opartą na spółce działającej w raju podatkowych, bez ponoszenia podatku dochodowego od zysków kapitałowych wynikających z przeniesienia własności udziałów do rajowej spółki. Zasadnie to jest niewątpliwie trudne, ale w większości wypadków wykonalne. Dla jego sprawnego przeprowadzenia, pomocny może okazać się kompetentny doradca.
Autor jest starszym menedżerem w KPT Doradcy Podatkowi