Istnienie rozdzielności majątkowej oznacza brak wspólnego majątku. Mamy wtedy do czynienia z dwoma osobnymi majątki małżonków. Żeby taki majątek podzielić, trzeba zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego. W wyjątkowych sytuacjach rozdzielności może dokonać sąd.
Na początku warto zwrócić uwagę na istnienie dwóch rodzajów rozdzielności majątkowej. Pierwsza to* rozdzielność umowna, a druga to rozdzielność przymusowa*.
Rozdzielność majątkowa umowna w małżeństwie
Mówiąc o rozdzielności majątkowej umownej, mamy na myśli tzw. umowę zwykłą. Małżonkowie mogą ustalić taką rozdzielność, sporządzając umowę w formie aktu notarialnego. Może być ustalona zwykła rozdzielność majątkowa albo rozdzielność z wyrównaniem dorobków. Każdy małżonek oprócz majątku, który istnieje po zawarciu umowy, ma też prawo do tego, żeby zachować majątek wcześniejszy. To, co zostało nabyte jeszcze przed zawarciem umowy rozdzielności, jest majątkiem osobistym.
Żeby można było zawrzeć intercyzę, trzeba posiadać akt małżeństwa (jeśli strony są małżeństwem), mieć pełną zdolność do czynności prawnych, a także uzgodnić kwestię rodzaju ustroju majątkowego. W przypadku rozdzielności majątkowej nie trzeba uzasadniać takiej działalności.
Zmiana i rozwiązanie umowy
Umowa majątkowa może być zmieniona albo rozwiązana. Jeśli rozwiązujemy ją w trakcie małżeństwa, to powstaje wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Pełnomocnik
Intercyza może być zawarta przez pełnomocnika. Zawsze jednak będziemy musieli sporządzić ją w formie aktu notarialnego. Pełnomocnictwo musi dokładnie określać postanowienia umowy.
Odrębny majątek
Jeśli intercyza zostanie podpisana, to każdy z małżonków będzie miał swój samodzielny majątek i samodzielnie nim zarządzał. Małżonek nie może sprzeciwiać się temu, żeby rozporządzać składnikami majątku, który jest odrębnie zarządzany przez drugiego małżonka. Nie musi więc wtedy informować małżonka o tym, jaki ma majątek, a także jakie ma zaciągnięte zobowiązania.
Intercyza może być dobrym rozwiązaniem, jeśli żona i mąż mają porównywalne zarobki. W każdym innym wypadku jedna ze stron zawsze będzie stratna na takim rozwiązaniu. Wszystko dlatego, że jeśli jeden z małżonków nie pracuje, to wzbogaceniu będzie podlegał wyłącznie drugi małżonek. Będzie to dotkliwe szczególnie w sytuacji, gdy małżeństwo ustanie.
Brak majątku wspólnego małżonków
Jeśli mamy do czynienia z rozdzielnością majątkową, to w ogóle nie ma majątku wspólnego. Majątki małżonków są odrębne. Nie znaczy to, że małżonkowie nie mogą niczego kupić wspólnie. Jest to możliwe i wtedy stosujemy tzw. współwłasność ułamkową.
Rozdzielność majątkowa przed lub w trakcie trwania małżeństwa
Rozdzielność majątkową można ustanowić albo przed zawarciem małżeństwa, albo w czasie, gdy już ono trwa. W sytuacji, gdy rozdzielność ustanowimy w momencie, gdy małżeństwo już trwa, to majątek, który do tej pory był wspólny, zmienia się we współwłasność ułamkową. Udziały małżonków są wtedy zaliczane do majątków osobistych.
Umowa nie może działać wstecz
Rozdzielność majątkowa nie działa wstecz. Może obowiązywać od momentu, gdy została zawarta albo od chwili, którą określono w umowie. Rozdzielność nie będzie skuteczna, jeśli jakieś wierzytelności zostały podjęte przed zawarciem umowy. Jeśli wierzytelność powstała po zawarciu intercyzy, to będzie skuteczna, gdy wierzyciel wie o intercyzie.
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków
Jak mówiliśmy na początku, mamy jeszcze rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Warto się zdecydować na taki wariant, gdy jeden z małżonków przestaje pracować zawodowo, po to, by zajmować się domem, a drugi chce ustanowić rozdzielność. Wtedy można zażądać tzw. wyrównania dorobków.
Rozdzielność może być udzielona przez sąd, ale tylko w przypadku zaistnienia ważnych powodów. Ważny powód to taka sytuacja, która może powodować naruszenie lub zagrożenie interesu małżonka albo rodziny. Z żądaniem ustanowienia rozdzielności może wystąpić też wierzyciel jednego z małżonków.