Catering dla firm, usługi remontowo-budowlane, kreatywne rzemiosło, ogrodnictwo czy produkcja zabawek. Pomysłów na działalność spółdzielni socjalnej jest mnóstwo. Wybór jednego z nich warto poprzedzić analizą lokalnego rynku i stworzeniem dobrego biznesplanu. Jak założyć przedsiębiorstwo społeczne i o czym należy pamiętać?
Spółdzielnia socjalna łączy w sobie cechy przedsiębiorstwa i organizacji pozarządowej. Nie jest nastawiona na zysk, ale na korzyści płynące dla społeczności. Głównym celem działalności jest pomoc osobom, które z różnych powodów nie radzą sobie na rynku pracy. Zatrudnienie w takim miejscu pozwala nabrać doświadczenia, zwiększyć pewność siebie i zyskać nowe umiejętności, które mogą się przydać na dalszej ścieżce zawodowej.
Przedsiębiorstwo społeczne szansą na rozwój
Z roku na roku takich spółdzielni przybywa. W 2015 roku w Polsce funkcjonowało 1266 obiektów - wynika z danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jak dołączyć do tego grona? W pierwszej kolejności należy stworzyć biznesplan, w którym określa się cele i planowane strategie. Kolejny krok to rozeznanie na rynku, analiza konkurencji oraz zapotrzebowania na konkretne produkty czy usługi. Przy ustalaniu profilu działalności warto wziąć pod uwagę również umiejętności i wszelkie narzędzia, jakimi dysponują przyszli współpracownicy.
Jeśli wszystkie plany są już znane, należy przygotować statut spółdzielni, który będzie stanowił zbiór podstawowych zasad w organizacji. Spółdzielnię zakłada się na Walnym Zgromadzeniu Założycielskim, gdzie wybierany jest zarząd. Następnie należy dokonać rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym w ciągu 7 dni od spotkania(założyciele spółdzielni są zwolnieni z opłat rejestracyjnych). Po dopełnieniu wszystkich formalności, firma uzyskuje również numer NIP i REGON. W tym momencie może rozpoczynać praktyczną działalność.
Kto może założyć spółdzielnię socjalną?
Przedsiębiorstwo społeczne mają prawo otworzyć osoby fizyczne (nie więcej niż pięć) z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, m.in. bezrobotni, bezdomni, zwolnieni z zakładów karnych, niepełnosprawni, chorzy psychicznie czy uzależnieni od używek. Z możliwości skorzystają także osoby prawne, czyli organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego, związki wyznaniowe czy instytucje kościelne. Muszą jednak mieć wspólnika.
Kto może się przyłączyć do działającej spółdzielni? Oprócz osób wymienionych wśród założycieli, pracę mogą podjąć także inni. Istnieje jednak warunek konieczny. Muszą dysponować szczególnymi kwalifikacjami, których nie posiadają pozostali członkowie, a są wymagane do właściwego prosperowania przedsiębiorstwa. Liczba pracowników spoza grup wykluczonych nie może przy tym przekroczyć połowy wszystkich zaangażowanych w działalność.
Cała spółdzielnia może liczyć od 5 do 50 osób, pracujących w oparciu o umowę o pracę. Instytucje decydujące się na założenie tego typu działalności również muszą zatrudnić przynajmniej 5 osób z grup, którym grozi wykluczenie. Kwestie związane z udziałami poszczególnych członków powinny zostać spisane w czytelnej formie. Najważniejszym dokumentem przedsiębiorstwa społecznego jest statut.
Spółdzielnia socjalna a dotacje. Skąd wziąć pieniądze na działalność?
Założyciele przedsiębiorstwa społecznego bardzo często znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Mogą więc liczyć na wsparcie ze strony budżetu państwa. Środki na podjęcie działalności gospodarczej otrzymają z Funduszu Pracy. Jest jednak warunek - nie mogę przekroczyć czterokrotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia na każdego członka zakładającego spółdzielnię. Osoby, które przystępują do już działającej organizacji, mogą dostać trzykrotność kwoty.
Budżet państwa oraz budżet jednostki samorządu terytorialnego oferują również inne formy pomocy dla właścicieli spółdzielni socjalnych. Mogą oni korzystać z dotacji, poręczeń, usług i doradztwa w zakresie finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym oraz marketingowym. Zgodnie z ustawą o spółdzielniach socjalnych, publiczne środki mogą także zrefundować poniesione koszty lustracji. Co to takiego? Badanie, które polega na sprawdzeniu, czy organizacja działa zgodnie z przepisami prawa, postanowień statutu, uchwał i zawartych umów.
Z zaplecza merytorycznego spółdzielnie mogą skorzystać także w ramach funduszy unijnych. Oferowana pomoc to jednak nie tylko szkolenia czy darmowe konsultacje, ale także konkretne wsparcie pieniężne. Perspektywa finansowa 2014-2020 zakłada kolejny strumień bezzwrotnych dotacji zarówno dla zakładanych, jak i istniejących przedsiębiorstw socjalnych. Istnieją różne projekty, do których można zgłaszać swoją inicjatywę. Najpopularniejszą formą finansowania są dotacje inwestycyjne i wsparcie pomostowe.