Kwestie podejmowania stażu bądź przygotowania zawodowego przez osoby zarejestrowane w urzędzie pracy jako bezrobotne regulują:
· ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.) oraz
· Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (Dz. U. Nr 185, poz. 1912)
Na staż bądź przygotowanie zawodowe kieruje starosta na podstawie umowy zawartej z pracodawcą. Wcześniej pracodawca musi wystąpić do starosty z wnioskiem o zawarcie umowy o zorganizowanie stażu lub przygotowanie do zawodu.
Pracodawca może wskazać bezrobotnego, którego chce u siebie „zatrudnić”. Decyzja, czy taka osoba zostanie skierowana do danego pracodawcy należy jednak do starosty.
Kto i na jak długo?
Do odbycia stażu mogą być kierowani bezrobotni do 25 roku życia oraz osoby zarejestrowane jako bezrobotne w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, które nie ukończyły 27 lat.
Warunkiem skierowania na staż jest brak doświadczenia zawodowego w miejscu pracy.
Czas odbywania stażu jest ograniczony i nie może przekroczyć 12 miesięcy.
Przygotowanie do zawodu trwać może maksymalnie 6 miesięcy. Ta forma “zatrudnienia” przeznaczona jest dla szerszej grupy bezrobotnych:
· do 25 roku życia
· bez kwalifikacji zawodowych
· bezrobotnych długotrwale
· powyżej 50 roku życia
· samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia
· niepełnosprawnych
W tym przypadku warunkiem skierowania do odbycia przygotowania zawodowego jest brak kwalifikacji dostosowanych do potrzeb rynku pracy.
Umowa, opinia i zaświadczenie
Staż i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy odbywają się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą, według programu określonego w umowie. Przy ustalaniu programu powinny być uwzględnione predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe bezrobotnego. Program powinien określać:
· nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy
· zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego
· rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych
· sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych
· opiekuna osoby objętej programem przygotowania zawodowego i stażu
Nadzór nad odbywaniem stażu i przygotowania zawodowego przez bezrobotnego sprawuje starosta.
Po zrealizowaniu programu pracodawca wydaje opinię zawierającą informacje o zadaniach realizowanych przez bezrobotnego oraz kwalifikacjach lub umiejętnościach zawodowych pozyskanych w procesie przygotowania zawodowego.
Starosta zaś wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o odbyciu przygotowania zawodowego i stażu.
Kto i ile płaci
Taka forma „zatrudnienia” jest korzystna dla obu stron. Bezrobotny dostaje szansę na zdobycie doświadczenia i fachu, otrzymując przy tym specjalne stypendium, pracodawca zaś zyskuje taniego pracownika.
Bezrobotnemu stażyście bądź odbywającemu przygotowanie zawodowe przysługuje wypłacane przez starostę stypendium w wysokości zasiłku podstawowego - aktualnie jest to 504,20 zł. Składki ZUS naliczane i odprowadzane są także przez starostę.
Ponadto bezrobotny zachowuje prawo do stypendium za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, za który na podstawie odrębnych przepisów pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub przysługują im zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa.
Urlop się należy
Trzeba podkreślić, iż staż oraz przygotowanie zawodowe nie mają charakteru stosunku pracy. „Zatrudnieni” w ten sposób bezrobotni nie są pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy, nadal zachowują status osoby bezrobotnej.
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz rozporządzenie przyznają jednak takim osobom kilka pracowniczych przywilejów.
Oprócz opisanego wcześniej wynagrodzenia, wymienić należy tutaj możliwość korzystania z płatnego urlopu oraz skierowanie na badania lekarskie.
Na wniosek bezrobotnego pracodawca obowiązany jest do udzielenia mu dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni odbywania stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Za dni wolne przysługuje stypendium.
Bezrobotny może zostać skierowany przez starostę na badania lekarskie, które sprawdzają ogólną zdolność do wykonywania określonej pracy. Koszty tych badań finansowane są z Funduszu Pracy.
Jeżeli charakter pracy tego wymaga, starosta może skierować bezrobotnego na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie.
Zerwanie umowy
Bezrobotny może wystąpić do starosty z wnioskiem o rozwiązanie z pracodawcą umowy o odbycie stażu lub przygotowania zawodowego. Przepisy dopuszczają wcześniejsze rozwiązanie takiej umowy w przypadku nierealizowania przez pracodawcę warunków odbycia stażu lub przygotowania zawodowego. Starosta przed powzięciem decyzji o rozwiązaniu umowy powinien uwzględnić stanowisko pracodawcy.
Starosta może też na wniosek pracodawcy lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii pracodawcy, pozbawić bezrobotnego możliwości kontynuowania stażu lub przygotowania zawodowego w przypadku:
· nieusprawiedliwionej nieobecności podczas więcej niż jednego dnia pracy
· naruszenia podstawowych obowiązków określonych w regulaminie pracy, w szczególności stawienia się do pracy w stanie wskazującym na spożycie alkoholu, narkotyków lub środków psychotropowych lub spożywania na stanowisku pracy alkoholu, narkotyków lub środków psychotropowych.