Kto jest zobowiązany do utworzenia Funduszu?
Zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy o ZFŚS (Dz.U. z 2003 r., Nr 213, poz. 2081) do utworzenia Funduszu zobligowani są pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej dwudziestu pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.
Obowiązku utworzenia Funduszu nie ma, gdy ilość zatrudnionych pracowników w przeliczeniu na pełne etaty jest mniejsza niż dwadzieścia osób.
Bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników Fundusz tworzą wszyscy pracodawcy prowadzący działalność w formach organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych (o których mowa w ustawie o finansach publicznych).
Pracodawcy, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku kalendarzowego dokonują pierwszego odpisu na rachunek ZFŚS dopiero od następnego roku kalendarzowego. Jeśli jednak rozpoczęcie działalności nastąpi w roku kalendarzowym w wyniku komercjalizacji, przejęcia, podziału lub połączenia zakładu lub jego części z równoczesnym przejęciem pracowników, pracodawca (zatrudniający co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty) musi utworzyć Fundusz.
Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by pracodawcy zatrudniający mniej pracowników niż określa Ustawa dobrowolnie prowadzili taki Fundusz. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 3 Ustawy o ZFŚS:
pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty *mogą *tworzyć Fundusz do wysokości i na zasadach określonych w ustawie lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe.
Zniesienie obowiązku tworzenia Funduszu
Pracodawcy (za wyjątkiem pracodawców sfery publicznej) mogą zwolnić się od obowiązku tworzenia i prowadzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
By tego dokonać pracodawca objęty obowiązkiem tworzenia Funduszu zobowiązany jest to zawarcia w układzie zbiorowym bądź w regulaminie wynagradzania postanowienia o nietworzeniu Funduszu.
Wprowadzenie takiego postanowienia do układu zbiorowego bądź regulaminu wynagradzania wymaga konsultacji z pracownikami. Jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa postanowienia regulaminu wynagradzania w sprawie nietworzenia Funduszu lub wysokości odpisu na Fundusz wymagają uzgodnienia z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Warto pamiętać, iż pracodawcy nie objęci układem zbiorowym pracy oraz nie zobowiązani do wydania regulaminu wynagradzania, informacje w sprawie nie tworzenia Funduszu i nie wypłacania świadczenia urlopowego, przekazują pracownikom w pierwszym miesiącu danego roku kalendarzowego, w sposób przyjęty u danego pracodawcy.