Umowa darowizny nieruchomości - co trzeba wiedzieć?

Według Kodeksu cywilnego umowa darowizny to zobowiązanie darczyńcy do przekazania obdarowanemu świadczenia kosztem swego majątku. Darowizna jest świadczeniem nieodpłatnym.

Umowę darowizny nieruchomości trzeba przygotować w formie aktu notarialnego. To o tyle ważne, że obdarowany musi zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego. Ma na to pół roku liczone od chwili otrzymania darowizny. Jeśli umowa powstanie u notariusza, to właśnie on ma obowiązek zgłosić taką transakcję do urzędu skarbowego.

Warto wiedzieć, że darczyńca może określić konkretne warunki, które muszą być spełnione przez obdarowanego, aby doszło do przekazania nieruchomości.

Darowizna mieszkania jest zwolniona od podatku, jeśli osoba obdarowana jest członkiem rodziny i należy do jednej z trzech grup. Zalicza się do nich małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo i kilka innych osób najbliższych wymienionych w ustawie o spadkach i darowiznach. Podatku nie trzeba płacić, w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania darowizny poinformuje o niej urząd skarbowy. Jeśli termin nie będzie dotrzymany, to podatek trzeba będzie zapłacić. I nie ma znaczenia, że obdarowany należy do najbliższej rodziny. Terminu tego nie można przywrócić. Jest jednak wyjątek. Jeśli obdarowany uprawdopodobni, że o darowiźnie dowiedział się zbyt późno. Pamiętać należy, że uprawdopodobnienie to nie to samo co udowodnienie.

A co jeśli obdarowany chce sprzedać mieszkanie, które otrzymał? Załóżmy, że sprzeda to mieszkanie w ciągu pięciu lat od otrzymania darowizny. Żeby nie zapłacić podatku, musi on w ciągu dwóch lat od sprzedaży przeznaczyć pieniądze uzyskane w ten sposób na tzw. własne cele mieszkaniowe. Innymi słowy, jeśli pieniądze ze sprzedaży wyda na zakup mieszkania, domu albo remont.

Pieniądze ze sprzedaży mieszkania, które przekazano w darowiźnie, można przeznaczyć na spłatę kredytu mieszkaniowego lub odsetki od kredytu, którym finansowana jest nieruchomość. Ważne jest jednak, żeby to zobowiązanie było zaciągnięte wcześniej, niż nastąpiła sprzedaż mieszkania, które zostało przekazane w formie darowizny. Trzeba też pamiętać, by udokumentować wszystkie te czynności. Najłatwiej to zrobić gromadząc faktury, akty notarialne i potwierdzenia przelewu.

Podstawową zaletą umowy darowizny mieszkania jest to, że jej skutek jest natychmiastowy. Obdarowany staje się nowym właścicielem nieruchomości zaraz po podpisaniu aktu notarialnego.

Ile kosztuje umowa darowizny mieszkania u notariusza? Nie jest to tania operacja. Wynagrodzenie notariusza, czyli taksa notarialna jest zależna od wartości nieruchomości. W sytuacji, gdy mieszkanie ma obciążenia w formie długów lub zaciągnięte są inne zobowiązania przez darczyńcę, obdarowany musi odprowadzić podatek od czynności cywilnoprawnych.

Wiele kontrowersji wzbudza tzw. darowizna na wypadek śmierci. Polega ona na tym, że jej skutki zaistnieją w momencie śmierci darczyńcy. Niektóre interpretacje podatkowa zezwalają na to. Inne przekonują, że lepiej w takiej sytuacji zawrzeć umowę tzw. dożycia.