Umowa dożywocia często dotyczy nieruchomości. Najprościej rzecz biorąc, senior rodu może podarować nieruchomość np. bliskiej osobie, w zamian za to obdarowany zapewni mu dożywotnie utrzymanie.
Wedle zapisów prawa, zbywca musi być osobą fizyczną. Nabywcą może być każdy. Żeby umowa dożywocia była ważna, musi być zawarta jako akt notarialny. W innym razie będzie nieważna.
Umowa dożywocia najczęściej zawierana jest w przypadku przekazywania gospodarstwa rolnego. Często ma być też ochroną przed tym, by nie zapłacić zachowku od nieruchomości, która będzie przekazana umową darowizny.
Obowiązek zapewnienia dożywotniego utrzymania
Zakres dożywocia określony jest w umowie dożywocia. Jeśli dokładnie nie jest to opisane, to dożywocie zakłada, że zbywca musi być przejęty jako domownik. Trzeba mu dostarczyć wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło i opał, a także zapewnić pielęgnację w chorobie. Dodatkowo odprawić pogrzeb na własny koszt.
Zmiana treści stosunku dożywocia
Możliwa jest zmiana stosunku dożywocia, ale tylko w określonych sytuacjach:
- jeśli zmienią się między stronami stosunki na tyle, że są poważnie skłóceni, to istnieje możliwość, zmiany uprawnień umowy dożywocia na rentę dożywotnią;
- jeśli zobowiązany doprowadzić do tego, że nieruchomość będzie zbyta, to dożywotnik ma prawo domagać się, by zmieniono dożywocie na rentę.
Jak zakończyć umowę o dożywocie?
Dożywocie to prawo majątkowe osobiste. Jest niezbywalne i nie podlega dziedziczeniu. W sytuacji, gdy ta umowa będzie ustanowiona na rzecz kilku osób, to nie jest możliwe jej uszczuplenie, jeśli jedna z osób umrze. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach umowa może być rozwiązana przez sąd.
Chodzi tu np. o sytuacje, gdy obie strony nie mogą pozostawać ze sobą w styczności, żądanie umowy o dożywocie musi wyjść ze strony dożywotnika. Gdy sąd przystanie na rozwiązanie umowy, to dożywocie wygasa, a prawo własności do nieruchomości wraca do dożywotnika.
Warto wiedzieć, że osoba, która jest dożywotnikiem, ma obowiązek alimentacyjny. Jest jednak uprawniona do tego, żeby uznać umowę o dożywocie za bezskuteczną w sytuacji, gdy dożywotnik będzie niewypłacalny.
Jest to uprawnienie przysługujące niezależnie od tego, czy dożywotnik miał świadomość pokrzywdzenia wierzycieli. Na uznanie umowy o dożywocie za bezskuteczną mamy 5 lat od daty zawarcia.
Co to jest umowa z następcą?
Umowa z następcą jest związana z przekazaniem gospodarstwa rolnego. Na jej mocy rolnik, który jest właścicielem albo współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, przenosi na następcę, czyli osobę, która jest od niego młodsza przynajmniej o 15 lat, własność lub udział we współwłasności w gospodarstwie rolnym w momencie, gdy rolnik nabędzie prawo do emetyny lub renty. Ważne by następca pracował w gospodarstwie.
Jeśli rolnik, który jest zobowiązany umową, umrze, to jego następca ma prawo żądania wykonania umowy pod warunkiem, że przez 5 lat pracował w gospodarstwie.