Obecnie obowiązujące przepisy wskazują, że przez 12 miesięcy można skorzystać z urlopu, by opiekować się dzieckiem. Taki urlop jest płatny, a składają się na niego urlop macierzyński i rodzicielski.
Zasady przyznawania urlopu macierzyńskiego
Urlop macierzyński jest urlopem obowiązkowym, co znaczy, że nie ma możliwości jego zrzeczenia się. W czasie urlopu macierzyńskiego otrzymujemy zasiłek macierzyński. To 100 proc. podstawy wymiaru. Choć urlopu nie można się zrzec, to mama ma prawo wcześniej wrócić do pracy – już po 14 tygodniach. W takiej sytuacji pozostającą część urlopu musi wykorzystać tata dziecka. Żeby jednak mogły mu przysługiwać przywileje z tym związane, musi być zatrudniony na umowę o pracę.
Od 2017 roku dodatkowy czas 6 tygodni został doliczony do urlopu rodzicielskiego. W efekcie urlop macierzyński jest częścią dłuższego okresu wolnego w związku z urodzeniem dziecka: 20 tygodni macierzyńskiego i 32 tygodnie rodzicielskiego.
Inne rodzaje urlopów dla rodziców
W sytuacji, gdy urlop macierzyński zostanie wykorzystany, można skorzystać z 32 tygodni urlopu rodzicielskiego. Z urlopu rodzicielskiego mogą skorzystać oboje rodzice i można go podzielić na części. Istnieje też możliwość, że rodzice razem przebywają na takim urlopie. Wtedy urlop skraca się do 16 tygodni. Możliwość podziału urlopu zakłada, że można go wykorzystać dowolnie aż do ukończenia 6 lat przez dziecko.
Innym urlopem jest urlop wychowawczy. Ten jest urlopem bezpłatnym. Można z niego skorzystać w dowolnym momencie. Oczywiście nie później niż do ukończenia przez dziecko 6 lat. W przypadku urlopu wychowawczego mamy do wykorzystania maksymalnie 36 miesięcy. Taki urlop może być wykorzystany przez ojca dziecka, w sytuacji, gdy mama przebywa np. na macierzyńskim. Obowiązkowo urlop wychowawczy musi być dzielony między rodziców. Drugi rodzic musi przynajmniej przez jeden miesiąc opiekować się dzieckiem.
Świadczenie – urlop macierzyński
W przypadku urlopu macierzyńskiego otrzymuje się zasiłek macierzyński. To 100 proc. pensji, które jest wypłacane przez pierwszych 20 tygodni. Później otrzymuje się 60 proc. pensji. W sytuacji gdy rodzic zadeklaruje, że wykorzysta cały rok urlopu, wtedy dostanie 80 proc. zasiłku macierzyńskiego. Minimalna kwota zasiłku to 1000 zł. Jeśli wypada mniej, rodzic otrzyma wyrównanie.
Dla większości kobiet urlop macierzyński to roczny urlop po urodzeniu dziecka. Nic bardziej mylnego. Urlop macierzyński to podstawowy urlop składający się z 20 tygodni, do tego mamy dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski. To wszystko daje roczny urlop związany z urodzeniem dziecka.
Elementem wspólnym dla tych trzech urlopów, jest wspomniany już wcześniej zasiłek macierzyński, który pozwala otrzymać pieniądze w związku z tym, że rodzic nie chodzi do pracy. Jak już wspomnieliśmy, po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, można skorzystać z urlopu wychowawczego. Taki urlop trwa maksymalnie 3 lata. Jest urlopem bezpłatnym. Żeby jednak z niego skorzystać, pracownik musi legitymować się przynajmniej 6-miesięcznym stażem pracy. Drugim warunkiem jest to, że nie może on trwać dłużej niż do momentu ukończenia przez dziecko 5 roku życia.
Do niedawna kobieta miała prawo do 2 tygodni macierzyńskiego już przed porodem. Obecnie jeszcze przed urodzeniem dziecka może ona skorzystać nawet z 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Wtedy pozostały czas macierzyńskiego ulega proporcjonalnemu skróceniu.