Urlop ojcowski. Kiedy przysługuje?

Mężczyzna, kiedy urodzi mu się dziecko, ma prawo do skorzystania z dwutygodniowego urlopu ojcowskiego. Musi spełnić jednak pewne warunki. Tego typu świadczenia nie należy jednak mylić z przejmowaną od matki dziecka częścią urlopu macierzyńskiego (przez wielu nazywaną _ urlopem tacierzyńskim _).

Ojciec nie musi urlopu wykorzystywać bezpośrednio po narodzinach dziecka. Może to zrobić aż do momentu, gdy ukończy ono pierwszy rok życia, przy czym musi go rozpocząć przynajmniej 14 dni przed pierwszymi urodzinami potomka.

Przywilej przysługuje tylko pracownikom, czyli tym, którzy są zatrudnieni na podstawie:

• umowy o pracę,
• mianowania,
• powołania,
• wyboru,
• spółdzielczej umowy o pracę.

O świadczenie mogą również ubiegać się przedsiębiorcy, pod warunkiem, że opłacali wcześniej dobrowolną składkę chorobową przynajmniej przez miesiąc. Za czas pozostawania na urlopie ZUS wypłaci im zasiłek macierzyński (jego wysokość zależy od kwoty, według której przedsiębiorca opłacał składki - minimalna wynosi 2247,60 złotych) oraz zwolni z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Łącznie pozwoli to na oszczędność około 1000 złotych.

Urlop ojcowski obejmuje dni wolne od pracy, jest płatny i musi trwać nieprzerwanie przez dwa tygodnie. Pracodawca nie ma prawa go odmówić, jednak z wnioskiem do niego należy zgłosić się nie później niż siedem dni przed jego rozpoczęciem. Świadczenie nie ma również nic wspólnego z urlopem okolicznościowym z tytułu urodzenia dziecka (wynosi on dwa dni, a więcej o nim przeczytasz tutaj)
i przysługuje niezależnie od niego.

Prawo do świadczenia przysługuje nie tylko biologicznym ojcom. Również mężczyzna, który adoptuje dziecko, może skorzystać z urlopu ojcowskiego w okresie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu, pod warunkiem, że:

• dziecko nie ukończyło 7. roku życia,
• dziecko ma mniej niż 10 lat, jeśli podjęto wobec niego decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

W przypadku urodzenia bliźniąt liczba wolnych dni nie ulega zwiększeniu. Jedyną sytuacją, w której pracownik otrzymuje w ciągu roku kalendarzowego urlop ojcowski o podwójnej długości jest ta, gdy zostanie ojcem dwa razy – na przykład w styczniu i grudniu.

Świadczenie przysługuje niezależnie od sytuacji zawodowej matki dziecka oraz tego czy związek pracownika z matką dziecka jest w jakikolwiek sposób sformalizowany. W ekstremalnej sytuacji może się zatem zdarzyć, że pracownik zostanie w krótkim okresie czasu ojcem kilkukrotnie, za każdym razem z inną kobietą. Urlopy ojcowskie w takiej sytuacji, według Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, nie _ znoszą się _ nawzajem i pracownik może wykorzystać po dwa tygodnie na każde z urodzonych dzieci. Jedynym ograniczeniem jest tu ich wiek.

Urlop ojcowski często błędnie utożsamiany jest z urlopem macierzyńskim, który pracownik przejmuje od matki dziecka. Może to zrobić w przypadku, gdy:

• matka dziecka rezygnuje z urlopu na rzecz ojca i wraca do pracy (musi jednak wcześniej wykorzystać przynajmniej 14 tygodni urlopu po porodzie),
• matka dziecka umrze w trakcie urlopu macierzyńskiego,
• matka dziecka wymaga opieki szpitalnej, co uniemożliwia jej sprawowanie opieki nad dzieckiem i w jej zastępstwie robi to ojciec dziecka. (matka musi jednak wcześniej wykorzystać przynajmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego)

Zarówno w trakcie urlopu ojcowskiego, jak i przejęcia od matki dziecka urlopu macierzyńskiego, pracownik podlega specjalnej ochronie. Pracodawca nie może w tym czasie rozwiązać z nim umowy o pracę, a po jego zakończeniu – ma obowiązek zapewnić powrót na zajmowane stanowisko przy niezmienionym wynagrodzeniu.