Urlop wypoczynkowy. Zobacz, jakie są zasady jego przyznawania

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu, jeśli wydarzy się coś, czego nie dało się przewidzieć w momencie udzielania go. Musi jednak pokryć wszystkie koszty poniesione przez zatrudnionego, który nie ma prawa odmówić wykonania takiego polecenia. Zobacz, czego jeszcze nie wiedziałeś o urlopie wypoczynkowym.

Każdy pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego, przyznawanego w rocznym wymiarze:

• 20 dni, jeśli staż pracy wynosi mniej niż 10 lat,
• 26 dni, jeśli staż pracy wynosi przynajmniej 10 lat.

Nie oznacza to jednak, że na dłuższy urlop trzeba pracować tak długo. Do stażu wlicza się bowiem również okresy zatrudnienia za granicą, zasadniczej służby wojskowej, pracy nakładczej, urlopu bezpłatnego na czas wykonywania mandatu posła lub senatora, pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym lub nauki. W przypadku tej ostatniej dolicza się:

• z tytułu ukończenia zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej, przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata
• 5 lat z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej ,
• z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej,przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat
• 4 lata z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej,
• 6 lat z tytułu ukończenia szkoły policealnej,
• 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej.

Absolwent uniwersytetu, który przystępuje do swojej pierwszej pracy, będzie już zatem miał _ na koncie _ osiem lat stażu, od którego wylicza się wymiar urlopu. W przypadku, gdy okres nauki pokrywa się z okresem zatrudnienia, wlicza się tylko ten czas, który jest korzystniejszy dla pracownika. Na przykład absolwentowi, który przez 3 lata studiów pracował zawodowo, do stażu pracy zalicza się 8 lat z tytułu studiów, nie zaś 3 lata pracy, ani tym bardziej nie sumę 11 lat.

W ramach 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego przysługuje również tak zwany urlop _ na żądanie _ w wymiarze 4 dni. O chęci skorzystania z niego pracownik nie musi informować z wyprzedzeniem, wystarczy że zrobi to najpóźniej w dniu, w którym chce go wziąć. Więcej na temat urlopu _ na żądanie _ przeczytasz tutaj.

Niewykorzystany w danym roku kalendarzowym urlop wypoczynkowy pracodawca musi udostępnić pracownikowi do 30 września kolejnego roku. Jeśli widzi, że zatrudniony nie chce go wykorzystać, może go na urlop wysłać nawet bez jego zgody. Urlopu bowiem nie można się zrzec, ani zażądać wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystane dni (chyba, że wykorzystanie go w naturze jest niemożliwe).

Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi, który nie pracuje w pełnym wymiarze godzin, ale tylko w jego części? W takim przypadku liczbę dni urlopu oblicza się proporcjonalnie, zaokrąglając do pełnego dnia w górę (na przykład zatrudnionym na 3/4 etatu przysługuje 15 dni urlopu, jeśli ich staż nie przekracza 10 lat lub 20 dni, gdy jest on dłuższy). Podobnie jest w sytuacji, gdy pracownik w ciągu roku _ przejdzie _ z niepełnego na pełny etat.

Pracownik nabiera prawo do urlopu _ z góry _ za cały rok. Już 1 stycznia ma on do wykorzystania pełną pulę (20 lub 26 dni). Inaczej wygląda sytuacja, gdy zatrudniony podejmuje swoją pierwszą w życiu pracę w czasie trwania roku kalendarzowego. W jego przypadku urlop jest naliczany dopiero po każdym przepracowanym miesiącu w wysokości 1/12 pełnego wymiaru. Jeśli więc pracownik został zatrudniony od początku października, to urlop w wysokości 1,67 dnia (dla rozpoczynających pracę liczba ta nie jest zaokrąglana) przysługuje mu dopiero w listopadzie. Z urlopu w tym samym roku kalendarzowym nie skorzysta natomiast osoba podejmująca swoją pierwszą w życiu pracę w grudniu. Od stycznia za to będzie już mu przysługiwać pełna pula 20 lub 26 dni.

Terminy urlopów muszą być ustalane z pracodawcą z kilkutygodniowym wyprzedzeniem lub, jak w niektórych zakładach pracy, w rocznym planie urlopowym, sporządzanym u progu roku kalendarzowego. Mogą one jednak ulec przesunięciu na wniosek pracownika lub pracodawcy. Obowiązek przesunięcia urlopu pracodawca ma w przypadku:

• choroby,
• odosobnienia związanego z chorobą zakaźną,
• powołania na ćwiczenia lub szkolenie wojskowe trwające do 3 miesięcy,
• urlopu macierzyńskiego.

Jeśli na przykład pracownik podczas 10-dniowego urlopu zachoruje i otrzyma zwolnienie lekarskie na okres 3 dni, to zostaną one uznane za niewykorzystany urlop. Nie może jednak zdarzyć się tak, że przedłuży on sobie urlop samowolnie o dni choroby. Musi się obowiązkowo stawić w zakładzie pracy już 11. dnia.

Pracodawca może również wezwać pracownika, który jest na urlopie wypoczynkowym do natychmiastowego stawienia się w miejscu pracy, jeśli zaistniały nadzwyczajne okoliczności (przykładowo: choroba zastępcy, kontrola z ZUS lub awaria). Musi jednak pamiętać, żeby zrobić to z uwzględnieniem położenia pracownika. Nie może bowiem żądać stawienia się do pracy tego samego dnia, jeśli zatrudniony jest na zagranicznym urlopie. Pracodawca ma też obowiązek pokrycia wszelkich kosztów poniesionych przez pracownika (gdy na przykład wykupił on wycieczkę w biurze podróży, a wezwanie z urlopu nastąpiło dzień przed planowanym wyjazdem, pracodawca musi zwrócić pełny koszt wykupionej usługi. Jeśli w trakcie - zwróci koszt wcześniejszego powrotu, na przykład rezerwacji nowego lotu). Jeśli podróżuje on z rodziną, pracodawca nie ma obowiązku zwracać kosztów powrotu wszystkich jej członków. Małżonek z dziećmi może bowiem w jego opinii zostać na wakacjach. Sprawa ma się inaczej, jeśli pracownik urlop spędza tylko z dziećmi. Trudno
wtedy oczekiwać, że zostawi je same na wakacjach i wtedy pracodawca będzie musiał też zwrócić koszt wyjazdu dzieci.

Pracownik nie może odmówić stawienia się w pracy na skutek odwołania z urlopu. Między innymi dlatego podczas urlopu większość z nich unika kontaktu telefonicznego z pracodawcą (jeśli nie jest to sprzeczne z regulaminem pracy) oraz nie podaje miejsca pobytu w trakcie urlopu.