Umowa o pracę powoduje nawiązanie stosunku pracy pracownika z pracodawcą. Decyzja o pracy na podstawie umowy o pracę ma swój skutek m.in. w tym, że pracownik musi wykonywać określoną pracę w konkretnym miejscu i czasie. Podlega też nadzorowi przełożonego. Nie może po prostu opuścić miejsca pracy. Zdarzają się jednak sytuacje albo wyjątkowe wydarzenia, w których pracownik musi wziąć udział. Chodzi tu np. o pogrzeb bliskiej osoby, urodziny dziecka czy ślub pracownika. Na takie okazje przewidziano urlopy okolicznościowe.
Kiedy przysługują urlopy okolicznościowe?
Urlopy okolicznościowe przewidziano po to, by pracodawca miał możliwość zwolnienia pracownika od pracy w przypadku urodzenia się pracownikowi dziecka albo w sytuacji pogrzebu bliskiej osoby. Urlopy okolicznościowe mogą być też wykorzystane do udzielenia dni wolnych z powodu ślubu pracownika.
Jak długo trwa urlop okolicznościowy?
Urlopy okolicznościowe to zawsze 2 dni wolnego od pracy. Prawo wyraźnie określa sytuacje, których wystąpienie upoważnia do skorzystania z urlopu okolicznościowego. Nie ma ograniczeń w liczbie urlopów okolicznościowych. Wystarczy, że zdarzy się określona sytuacja, a pracownik ma prawo do dodatkowych dni wolnych. Takie sytuacje to:
- ślub pracownika;
- śmierć i pogrzeb małżonka pracownika;
- śmierć dziecka lub rodzica;
- urodzenie się dziecka.
Urlopy okolicznościowe mają to do siebie, że mogą być udzielone wyłącznie na te dni, w które pracownik ma obowiązek pracować. Nie można więc ich udzielić, jeśli pracownik korzysta akurat z urlopu wypoczynkowego czy bezpłatnego.
Jak starać się o urlop okolicznościowy?
Żeby w ogóle rozpocząć starania o uzyskanie urlopu okolicznościowego, pracownik musi złożyć do pracodawcy wniosek o urlop okolicznościowy. Podaje w nim swoje dokładne dane, a także termin, w którym ma być zwolniony od obowiązku świadczenia pracy. Musi też podać przyczynę, dla której urlop okolicznościowy jest brany. Pracodawca ma prawo zawsze poprosić o potwierdzenie zdarzenia, które powoduje konieczność wzięcia takiego urlopu. Najczęściej więc pracodawca prosi o akt urodzenia dziecka, akt zgonu albo akt małżeństwa.
Ważne w przypadku urlopów okolicznościowych jest to, że nie muszą one przypadać dokładnie w dniu, kiedy zachodzi określona okoliczność. O tym, kiedy z takiego przywileju skorzystać, decyduje pracownik. Ważne jednak, żeby wolne dni miały związek ze zdarzeniem. Może to być np. późniejszy termin. Jeśli tak się zdarzy, pracownik musi udowodnić, że w czasie zwolnienia od pracy będzie wykonywał czynności związane z okolicznością, która uprawniała do skorzystania z urlopu okolicznościowego. Można wtedy np. załatwić konkretne formalności związane z pogrzebem bliskiego.
Pracodawca musi wiedzieć, że wniosek o urlop okolicznościowy nie musi być przez pracodawcę przyjęty. Nie musi on udzielać wolnych dni ze względu na takie szczególne okoliczności.
Czy można odmówić urlopów okolicznościowych?
Przepisy prawa nie określają w jakim terminie od momentu wystąpienia zdarzenia, można skorzystać z urlopu okolicznościowego. W zasadzie opieramy się na przekonaniu, że powinien być wykorzystany w jak najbliższym zdarzeniu terminie. Jeśli zdarzenie wystąpiło w terminie odległym, to można zdecydować, że nie będzie taki urlop udzielony.