Użyczenie zakłada, że użyczający zezwala używać biorącego bezpłatnie określonej rzeczy. Takie użyczenie może być realizowane przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Niezależnie od tego, czy użyczenia dokonujemy w ramach własnej rodziny, czy też np. wśród znajomych, zawsze warto sporządzić umowę użyczenia. W sprawach dyskusyjnych będzie ona bowiem pomocna, by odzyskać przedmiot użyczenia.
Umowa użyczenia
Umowa użyczenia może być sporządzona samodzielnie przez strony. Nie trzeba w takiej sytuacji iść do notariusza. Umowa użyczenia zawierana jest między użyczającym a biorącym w użyczenie. Użyczającym jest zwykle właściciel danej rzeczy. Warto jednak pamiętać, że użyczający może legitymować się każdym innym tytułem prawnym do danej rzeczy (np. może być najemcą).
W przypadku użyczenia może nim być objęta część ruchoma (np. samochód), ale i nieruchomość. Mówimy tu więc o lokalu, działce, czy pokoju w mieszkaniu. Występuje np. umowa użyczenia lokalu. Ważne jest, żeby rzeczy, które są przekazywane w użyczenie, były niezdatne do zużycia. Nie można więc użyczyć np. pieniędzy.
Umowa użyczenia nie musi być zawarta w jakiś konkretny sposób. Można to zrobić nawet w formie ustnej. Umowa użyczenia jest zawarta w momencie, gdy rzecz jest wydana biorącemu w używanie (a nie w momencie podpisania umowy). Zakres użyczenia zależy od tego, co postanowią strony. Jeśli nie będzie to dokładnie ustalone, to zakres, w jakim dana rzecz może być używana, zależy od tego, jakie jest jej przeznaczenie.
Czas umowy użyczenia
Warto pamiętać, że umowę użyczenia zawiera się na pewien czas. Może być on oznaczony (np. tydzień, miesiąc) albo nieoznaczony. Charakterystycznym elementem użyczenia jest to, że jest to czynność nieodpłatna. Innymi słowy, ten, kto bierze przedmiot w używanie, nie musi płacić użyczającemu żadnego wynagrodzenia.
Jakie są obowiązki użyczającego?
Podstawowym obowiązkiem użyczającego jest obowiązek wydania rzeczy. Rzecz trzeba przekazać w takim stanie, by było możliwe użycie go w określonym zakresie. Użyczający nie może przeszkadzać w korzystaniu z danej rzeczy. Jeśli np. użyczenie obejmuje mieszkanie, to osoba użyczająca nie może zmienić zamków bez zgody osoby, której oddaje do użytkowania ten lokal. Wszystko dlatego, że takie postępowanie utrudnia dostęp do lokalu osobie, która może z niego korzystać.
Obowiązki biorącego w używanie
Biorący w używanie musi troszczyć się o rzecz, która została mu dana w używanie i korzystać z niej zgodnie z ustaleniami. Co istotne rzecz musi być zachowana w stanie niepogorszonym. Biorący w używanie musi więc ponosić koszty związane z utrzymaniem rzeczy. Nie może on oddać tego przedmiotu innej osobie, jeśli użyczający nie wyrazi na to zgody.
Jeśli umowa użyczenia zawierana jest na czas określony, to kończy się ona w momencie, gdy upłynie termin jej obowiązywania.
W przypadku umowy na czas nieoznaczony, umowa taka kończy się, gdy rzecz została już użyta. Umowa może być rozwiązana również w sytuacji, gdy rzecz jest używana niezgodnie z ustaleniami, jest powierzana innym osobom bez zgody użyczającego albo jeśli rzecz będzie potrzebna użyczającego, a nie dało się tego przewidzieć wcześniej.