Weksel to forma papieru wartościowego. Osoba, która ma prawo do weksla może domagać się od dłużnika zapłaty określonej w nim sumy. Jeśli jej nie uzyska, łatwiej będzie dochodzić tego roszczenia w sądzie, ewentualnie podczas egzekucji.
Dokumenty wekslowe dzieli się na dwie grupy. Mamy weksle własne (sola) oraz* trasowane (ciągnione)*. W przypadku pierwszej grupy, osobą, która powinna spłacić zadłużenie, będzie sam wystawca weksla. W drugim przypadku dłużnikiem jest osoba, która jest wskazana na dokumencie, a tym która przyjęła go jest trasat. Jeżeli trasat będzie niewypłacalny, to wtedy dług przejmuje wystawca weksla i staje się on dłużnikiem ubocznym.
W jakim celu wystawiane są weksle?
Weksle wystawia się z trzech głównych powodów:
- płatniczego;
- zabezpieczającego;
- obiegowego.
Funkcja płatnicza pozwala wekslowi przyjąć formę substytutu pieniądza. Można dzięki niemu opłacać zakup towarów. Można też umorzyć dług, który jest nim pokryty.
Z funkcją zabezpieczającą mamy do czynienia w sytuacji, gdy weksel zabezpiecza podjęte zobowiązania. Funkcja obiegowa pozwala przenosić wierzytelność z jednej osoby na drugą.
Do spłaty należności wynikającej z weksla może zostać zobowiązany trasat. To osoba wskazana przez wystawcę weksla. W chwili, gdy ta osoba dokona akceptu, czyli przyjęcia weksla, staje się akceptantem (przyjemcą).
Avalista to poręczyciel wekslowy, który może swoim podpisem dodatkowo potwierdzić zapłatę sumy wekslowej przez dłużnika.
Remitent to wierzyciel wekslowy. To właśnie jemu należy zapłacić sumę wynikającą z weksla. W niektórych sytuacjach te pieniądze są spłacane nie przez trasata, a przez wyręczyciela. Jego rolą jest spłata dotychczasowego remitenta i przyjęcie na siebie roli wierzyciela.
Elementy weksla
Weksel sporządzany jest w formie pisemnej. Musi mieć następujące elementy:
- napis weksel w języku, w którym został wystawiony;
- bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia określonej sumy;
- termin płatności;
- miejsce płatności;
- nazwisko osoby, dla której zapłata ma być dokonana;
- data i miejsce wystawienia;
- podpis wystawcy.
W sytuacji, gdy wystawiony jest tzw. weksel trasowany, trzeba w nim obowiązkowo zamieścić nazwisko osoby, która powinna zapłacić zobowiązanie określone na wekslu. (czyli trasata). Dopiero gdy trasat podpisze się na wekslu będzie faktycznie zobowiązany zobowiązany do jego zapłaty.
Na wekslu nie wskazujemy, dlaczego został wystawiony. Jest on wygodną formą zabezpieczenia wierzytelności, np. pożyczek. Weksle wykorzystuje się też by zabezpieczyć ewentualne roszczenia o naprawienie szkody.
Jak weksel działa w praktyce?
Osoba, która chce uzyskać zabezpieczenie dostaje weksel. Upoważnia go to do jego wypełnienia. Może wpisać w wekslu kwoty, na którą opiewa zabezpieczona wierzytelność. Staje się ona sumą wekslową. Takie upoważnienie do wypełnienia weksla jest elementem porozumienia zawieranego między osobą wręczającą weksel in blanco, a jego odbiorcą. Jeżeli oświadczenie ma formę pisemną, to takie porozumienie nazywa się* deklaracją wekslową*.
Weksel łączy się także z innym pojęciem – regresu, przez który rozumie się zwrotne poszukiwania, jeżeli termin spłaty weksla minął, ale także w pewnym przypadkach jeszcze przed terminem płatności. W takich sytuacjach dłużnika określa się mianem regresanta. Osoba, która żąda sumy wekslowej w drodze regresu, jest regredientem.
