Wspólne konta dla firm

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego przedstawiła najnowszy projekt nowelizacji kodeksu cywilnego i prawa bankowego, zakładający, że prowadzenie wspólnych rachunków bankowych nie będzie podlegać ograniczeniom ze względu na formę działalności zainteresowanych.
Osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będą miały pełną swobodę zakładania takich rachunków dla realizacji wspólnych inicjatyw i rozliczeń.

Konta firmowe- _ Obecne uregulowania wykluczają możliwość prowadzenia wspólnych rachunków dla spółek i grup kapitałowych. Dochodzi do paradoksu, bo taki rachunek mogą mieć wspólnicy spółki cywilnej, gdy są osobami fizycznymi, ale jeśli chociaż jeden nich jest spółką, na wspólny rachunek nie mogą już liczyć _- uzasadnia konieczność zmian prof. Michał Romanowski, członek Komisji Kodyfikacyjnej.

Brak możliwości zakładania wspólnych rachunków jest dużym utrudnieniem dla przedsiębiorców, zwłaszcza tych, którzy występują wspólnie w przetargach.
Nie są oni zainteresowani tworzeniem spółki, ale chcieliby mieć rachunek celowy dla obsługi wspólnego przedsięwzięcia. Do takiej oferty gotowe są banki.

- _ Od kilku lat staraliśmy się zmienić te przepisy, bo takie jest zapotrzebowanie rynku _ - mówi Jerzy Bańka, dyrektor do spraw legislacyjno-prawnych Związku Banków Polskich.

-_ Popieramy tę zmianę. Oczekiwania podmiotów gospodarczych co do rachunków wspólnych pojawiają się szczególnie w przypadkach tzw. escrew accounts - rachunków powierniczych _- wyjaśnia dr Krzysztof Kalicki, prezes zarządu Deutsche Bank Polska.

Wspólne rachunki już obecnie cieszą się sporym zainteresowaniem konsumentów.

- _ Rachunki wspólne są otwierane głównie przez małżonków. Jednak nie ma regulaminowego ograniczenia dotyczącego pokrewieństwa między współposiadaczami takiego rachunku _ - mówi Joanna Majer-Skorupa, zastępca rzecznika prasowego ING Banku Śląskiego.

Teraz będą mogli je zakładać wszyscy zainteresowani.

- _ Swoboda zakładania rachunków wspólnych obejmie wszystkie podmioty i wszystkie rodzaje rachunków bankowych _ - mówi Robert Zegadło, sekretarz Komisji Kodyfikacyjnej.

- _ Nowe rozwiązania mogą być szczególnie istotne dla wspólników spółek cywilnych, którzy będą mogli dopasować zasady funkcjonowania wspólnego konta do wzajemnych obowiązków i praw uregulowanych w umowie spółki _- uważa Agnieszka Durlik-Khouri, ekspert Krajowej Izby Gospodarczej.

Zdaniem prof. Michała Romanowskiego więcej pieniędzy na rachunku to także łatwiejszy dostęp do kredytów i szansa na ich niższe oprocentowanie. Wspólny rachunek przyczyni się też do zmniejszenia kosztów transakcyjnych. Może ułatwić rozliczanie podatków lub obciążeń związanych z ubezpieczeniem wspólników spółek osobowych.

Każdy ze współposiadaczy rachunku wspólnego będzie mógł samodzielnie bez zgody pozostałych dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku oraz wezwać bank do spełnienia świadczenia.
Bank nie będzie miał prawa uzależniać wykonania tej dyspozycji od wykazania przez współposiadacza rachunku, że przysługuje mu określony udział w wierzytelności z umowy rachunku wspólnego.

- _ W umowie należy określić jednak cel jej zawarcia. W ten sposób wyznaczone zostaną granice swobody dysponowania środkami pieniężnymi przez przedsiębiorców. Nie dotyczyłoby to małżonków _- informuje prof. Michał Romanowski.

Strony będą mogły uregulować to zagadnienie inaczej. W szczególności mogą otworzyć rachunek wspólny łączny, który wymaga współdziałania posiadaczy rachunku.

- _ W ING rachunki wspólne nie mogą być zamykane oraz przekształcane na pojedyncze bez zgody obu współwłaścicieli _ - mówi Joanna Majer-Skorupa.

- _ Zapewnienie stronom swobody w kształtowaniu ograniczeń co do dyspozycyjności środków na koncie jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Umożliwi ochronę przed ewentualnym nadużyciem ze strony jednego ze współwłaścicieli _ - ocenia Agnieszka Durlik-Khouri.

Projekt ustanawia domniemanie równości udziałów w rachunku wspólnym. Współposiadacze będą mogli ustalić także inne proporcje udziałów w wierzytelności z umowy rachunku.

Zdaniem niektórych ekspertów można rozważać rezygnację z regulacji opartej na wspólności i operowaniu udziałami w wierzytelności na rzecz wprowadzenia ustawowej solidarności wierzycieli i dłużników po jednej stronie umowy.

- _ Chodzi o zasadę, że każdy współposiadacz jest nie tylko uprawniony do wydawania skutecznych względem pozostałych dyspozycji odnośnie do całości środków na rachunku, ale także że jest uprawniony z perspektywy banku oraz wierzycieli do całości tych środków _ - mówi dr Adam Nowacki, prawnik współpracujący z Kancelarią Allen & Overy, A. Pędzich.

Podstawowym celem gospodarczym nowelizacji jest stworzenie podstawy prawnej instytucji tzw. cash poolingu. Polega ona na prowadzeniu wspólnego rachunku bankowego dla spółek z grup kapitałowych, dzięki czemu mogą one bardziej efektywnie zarządzać środkami finansowymi.

- _ Jeśli z trzech spółek w grupie kapitałowej dwie mają kredyty, a jedna ogromną kwotę na rachunku, to dzięki instytucji cash poolingu mogą sobie skompensować odsetki i w ten sposób zaoszczędzić środki pieniężne _ - dodaje Joanna Gawlicka, prawnik z kancelarii Linklaters T. Komasa i Wspólnicy.

Takie kompensaty pozwalają uniknąć ryzyk prawnych, w tym ryzyka podatkowego związanego z możliwością potraktowania tego rodzaju umowy jako umowy pożyczki pomiędzy podmiotami z grupy.

- _ Posiadanie rachunków wspólnych umożliwi dokonywanie bezpiecznych podatkowo przelewów, np. między odrębnym rachunkiem osobistym a rachunkiem, którego dany podmiot jest współposiadaczem _ - twierdzi Ireneusz Stolarski, radca prawny w Kancelarii Baker & McKenzie Gruszczyński i Wspólnicy.

Bankowcy wskazują, że zmiany powinny pójść jeszcze dalej.

- _ Poważnym problemem jest brak rachunków typu omnibus account (zbiorczych), gdzie otwierającym rachunek jest globalny bank-powiernik, ale aktywa są własnością wielu klientów. Tu wyraźnie nasze regulacje odbiegają od standardów rynków Europy Zachodniej _ - podsumowuje prezes Kalicki.