*Wkładem do spółki osobowej - a więc jawnej, partnerskiej, komandytowej czy komandytowo akcyjnej może być, poza pieniędzmi, również własność lub inne prawa, czy też świadczenie usług. *
Takie wkłady rzeczowe powinny jednak przez wnoszącego je wspólnika zostać oznaczone co do wartości. Zdarzają się jednak sytuacje, w której wnoszona rzecz czy prawo obciążone są wadami, a czasami też wartość ich zostaje błędnie określona.
Wady rzeczy
Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, wnoszący taki wadliwy wkład wspólnik ponosi za ewentualne wady przedmiotu wkładu odpowiedzialność analogiczną do odpowiedzialności sprzedawcy rzeczy, wynikającej z przepisów o rękojmi. Natomiast za rzeczy wniesione tylko do używania wspólnik odpowiada tak jak wynajmujący rzecz.
Rękojmia przy wniesieniu rzeczy do spółki na własność ma charakter bezwzględny. Na jej podstawie wspólnik będzie odpowiedzialny za wady wkładów również, jeżeli nie ponosi on winy za ich powstanie, a nawet wtedy, gdy w ogóle nie wiedział o ich istnieniu.
Wniesiony wkład może być obarczony wadami o charakterze fizycznym lub prawnym. Wady fizyczne mogą polegać na zmniejszeniu wartości lub użyteczności rzeczy, niekompletności lub braku określonych właściwości. Natomiast o wadach prawnych rzeczy mówimy wtedy, kiedy gdy dana rzecz jest własnością osoby trzeciej albo obciążona jest na jej rzecz innym prawem.
Innymi słowy, wada fizyczna wnoszonego do spółki samochodu (np. świadczącej usługi transportowe) wystąpi, gdy okaże się, że nie jest on przystosowany do przewożenia towarów, których przewozem standardowo trudni się spółka. Wadą prawną takiego auta będzie natomiast obciążające je prawo zastawu na rzecz innego przedsiębiorcy.
Odpowiedzialność wspólnika
Generalne zasady odpowiedzialności sprzedawcy za wady fizyczne lub prawne sprzedanej rzeczy uprawniają nabywcę do odstąpienia od umowy, bądź też żądania obniżenia ceny. Nabywca nie może jednak odstąpić od umowy, jeśli sprzedający niezwłocznie dokona wymiany rzeczy wadliwej na wolną od wad bądź też niezwłocznie usunie wadę. Przy najmie rzeczy, najemca ma prawo zażądania od wynajmującego obniżenia czynszu w odpowiednim stopniu, bądź też rozwiązania umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia.
Analogiczne stosowanie zasad kodeksu cywilnego do odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej za wadliwe wkłady rzeczowe spowoduje, że powyższe uprawnienia przysługiwać będą pozostałym wspólnikom. Ważne jest to o tyle, iż wspólnika spółki osobowej nie można całkowicie pozbawić prawa do udziału w zysku. Możliwe jest więc, że wspólnikom, wnoszącym wadliwe wkłady, przysługiwać będzie takie samo prawo do udziału w zysku jak wspólnikom, którzy wnieśli rzeczy wolne od wad.
Wspólnik, którego wkład okazał się wadliwy, może zobowiązać się do wymiany rzeczy wadliwej na wolną od wad lub niezwłocznego usunięcia usterek. Jeżeli zatem rozwiązanie takie jest możliwe, warto wziąć je pod uwagę, szczególnie w przypadku, gdy wszystkim wspólnikom zależy na dalszym działaniu spółki i poprawnych relacjach pomiędzy wszystkimi osobami w niej uczestniczącymi.
W innym wypadku pozostali wspólnicy, realizując przysługujące im z tytułu rękojmi prawo do obniżenia ceny, żądać mogą obniżenia udziału w zysku wspólnika, który wniósł wadliwy wkład, bądź też odpowiedniego powiększenia jego udziału w stratach. Obie czynności wymagają jednak, zgodnie z kodeksem spółek handlowych, uchwały wspólników oraz zmiany umowy spółki.
Prawa udziałowe danego wspólnika powinny zostać zmniejszone w stopniu odpowiadającym obniżeniu się wartości wkładu obciążonego wadami w stosunku do jej wartości wkładu niewadliwego. W konsekwencji, pozostałym wspólnikom przysługiwać będą odpowiednio wyższe prawa do udziału w zysku, chyba, że wspólnik, który wniósł wadliwy wkład, zostanie zobowiązany do uzupełnienia jego wartości i obowiązek ten spełni.
O ile wspólnicy nie dojdą do porozumienia w zakresie rozwiązania problemu wniesionych wadliwie wkładów, tak jak w spółce z o.o. istnieje możliwość wykluczenia wspólnika. W spółce osobowej możliwe byłoby odstąpienie od umowy spółki przez wszystkich pozostałych wspólników. Nową umowę zawrzeć w takim wypadku powinni występujący ze spółki wspólnicy, z wyłączeniem wspólników, którzy poprzez wniesienie wadliwych wkładów, narazili się na _ wykluczenie _ ze spółki.
_ Autor jest aplikantem radcowskim w kancelarii BSO Prawo & Podatki Bramorski Szermach Okorowska Kancelaria Prawna Sp. k. we Wrocław _