Każdą osobę, która podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, tylko ubezpieczeniom społecznym, bądź tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, należy zgłosić do tych ubezpieczeń. Natomiast w sytuacji gdy ustaje tytuł do ubezpieczeń, osobę tę należy wyrejestrować. Ubezpieczonego wyrejestrowuje się także wtedy (a następnie ponownie zarejestrowuje), gdy płatnik dokonuje zmiany lub korekty danych dotyczących kodu tytułu ubezpieczenia, rodzajów ubezpieczeń oraz daty objęcia ubezpieczeniami.
Wyrejestrowanie ubezpieczonego, płatnik składek zobowiązany jest przekazać do ZUS w terminie 7 dni od daty ustania tytułu do ubezpieczeń lub zmiany danych bądź stwierdzenia nieprawidłowości dotyczących kodu tytułu ubezpieczenia, rodzajów ubezpieczeń oraz daty objęcia ubezpieczeniami.
Wyjątkowe uregulowanie dotyczy pracowników skierowanych do pracy lub służby w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, stałych przedstawicielstwach przy ONZ i innych misjach specjalnych za granicą. Wyrejestrowanie tych osób płatnik zobowiązany jest przekazać w terminie 30 dni od ustania stosunku pracy.
Ustanie tytułu do ubezpieczeń
Płatnik wyrejestrowuje ubezpieczonego wówczas, gdy wygasł tytuł do ubezpieczeń.
Tytuł do ubezpieczeń wygasa np.:
- w przypadku pracownika - z dniem ustania stosunku pracy,
- w przypadku zleceniobiorcy - z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy,
- w przypadku osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - z dniem zaprzestania wykonywania tej działalności.
Przykład 1
_ Z pracownikiem została rozwiązana umowa o pracę z dniem 31 grudnia 2006 r. W związku z tym płatnik składek (pracodawca) zobowiązany jest wyrejestrować tę osobę z ubezpieczeń z dniem 1 stycznia 2007 r. _
Przykład 2
_ Zleceniobiorca został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Umowa zlecenia trwała do 27 stycznia 2007 r. Oznacza to, że zleceniodawca powinien wyrejestrować zleceniobiorcę z ubezpieczeń z dniem 28 stycznia 2007 r. _
Przykład 3
_ Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą prowadziła tę działalność do 20 stycznia 2007 r. Z dniem 21 stycznia zaprzestała jej wykonywania. Zatem powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń z dniem 21 stycznia 2007 r. _
Zmiana lub korekta danych
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada na płatników składek obowiązek wyrejestrowywania ubezpieczonych również w sytuacjach, które nie dotyczą ustania tytułu do ubezpieczeń, ale związane są ze zmiana/korektą danych wykazanych w dokumentach zgłoszeniowych przekazanych do ZUS. Chodzi tu o zmianę/korektę:
- kodu tytułu ubezpieczenia,
- rodzajów ubezpieczeń,
- daty powstania obowiązku ubezpieczeń.
W przypadku konieczności zgłoszenia zmiany lub korekty takich danych jak: kod tytułu ubezpieczenia, rodzaje ubezpieczeń oraz data objęcia ubezpieczeniami wykazanych w zgłoszeniu do ubezpieczeń ZUS ZUA lub ZUS ZZA, płatnik składek zobowiązany jest złożyć wyrejestrowanie z ubezpieczeń, a następnie ponowne zgłoszenie do ubezpieczeń.
_ _
*Przykład *_ Płatnik składek od 22 stycznia 2007 r. zgłosił zleceniobiorcę tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, a powinien zgłosić do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W związku z tym płatnik powinien złożyć - na formularzu ZUS ZWUA - wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego z dniem 22 stycznia 2007 r., a następnie na formularzu ZUS ZUA dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego - od 22 stycznia 2007 r. _
Kody przyczyny wyrejestrowania ubezpieczonego
W każdym dokumencie wyrejestrowania z ubezpieczeń należy podać przyczynę wyrejestrowania. Przyczynom wyrejestrowania zostały nadane następujące kody:
- 100 - ustanie tytułu do ubezpieczeń,
- 500 - zgon osoby ubezpieczonej,
- 600 - inna przyczyna wyrejestrowania.
Przykład
_ Z pracownikiem została rozwiązana umowa o pracę z dniem 19 stycznia 2007 r. W związku z tym płatnik składek (pracodawca) zobowiązany jest wyrejestrować tę osobę z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z dniem 20 stycznia 2007 r., podając kod przyczyny wyrejestrowania 100 (ustanie tytułu do ubezpieczeń). _
Autorka jest specjalistą w zakresie ubezpieczeń społecznych
„Ubezpieczenia społeczne w praktyce"