*Wszyscy pracownicy, niezależnie od branży i zajmowanego stanowiska, muszą wypełniać obowiązki wypływające z przepisów i zasad BHP. Szczególna odpowiedzialność spoczywa jednak na pracownikach kadry kierowniczej, ponieważ to oni odpowiadają za organizację pracy swoich podwładnych oraz stanowiska ich pracy. *
Odpowiedzialność kadry kierowniczej
Osoba kierująca pracownikami to, poza pracodawcą, zależnie od struktury organizacyjnej firmy, także dyrektora (biura, zakładu), kierownik (dział, wydziału, sekcji itp.), mistrz brygadzista, a nawet szeregowy pracownik doraźnie wyznaczony przez przełożonego do wykonania określonego zadania przy pomocy innych pracowników.
Zarówno pracodawcy, którzy zwłaszcza w małych firmach są równocześnie osobami bezpośrednio kierującymi pracownikami, jak i osoby kierujące pracownikami w imieniu pracodawców, są zobowiązania organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Chodzi tu głównie o respektowanie przepisów rozp. _ w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy _, gdzie zostały określone wymagania dotyczące m.in. pomieszczeń i procesów pracy, oświetlenia, ogrzewania, i wentylacji, bezpiecznej obsługi maszyn, narzędzi i innych urządzeń technicznych, transportu wewnętrznego i magazynowania, zwalczania hałasu i innych zagrożeń oraz wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
W tym obowiązku mieści się także przestrzeganie wymagań określonych w przepisach rozp. _ w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej oraz rozporządzenia w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonane przez co najmniej dwie osoby _.
Nie wystarczy nakazanie właściwego zachowania
Wielokrotnie już była mowa o konieczności wymagania, aby pracownicy przestrzegali przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Uzasadnienie takiej konieczności jest oczywiste, ale trzeba zwrócić uwagę, że w praktyce dosyć często można spotkać się z tolerowaniem przez kierowników przypadków nieprzestrzegania przepisów bhp przez podległych im pracowników.
Nie wystarczy przy tym, że od czasu do czasu kierownik przypomni pracownikom o obowiązku stosowania się do przepisów i zasad bhp. W orzecznictwie Sądu Najwyższego jest ukształtowana zasada, że sam fakt wydania nakazu pracowania zgodnie z przepisami bhp lub zakazu stosowania niewłaściwych metod pracy, nie jest wystarczający, jeżeli kierownik zapomina o obowiązku dopilnowania, aby te nakazy i zakazy były przez pracowników przestrzegane. Bywa też, że sami kierownicy nie przestrzegają przepisów bhp, zapominając, że jest to ich ustawowy obowiązek wynikający z _ Kodeksu pracy. _
_ _
Na ogół kierownik ma (powinien mieć) większą świadomość skutków nieprzestrzegania przepisów, co daje podstawę do surowszej odpowiedzialności za niereagowanie i dopuszczanie możliwości zaistnienia wypadku przy pracy. Kierownik, czyli osoba kierująca osobami, ma obowiązek organizowania stanowisk pracy zgodnie z przepisami bhp. Identycznie sformułowany obowiązek odnosi się do pracodawców. Jest jednak pewna różnica w wypełnianiu tego obowiązku przez pracodawcę i przez kierownika. Otóż warto pamiętać, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za organizację stanowisk pracy w całej firmie, natomiast kierownik odpowiada tylko za przydzielony mu odcinek pracy!
Osoby kierujące pracownikami, które nie wykonują ciążących na nich obowiązków z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, podlegają karze grzywny (art. 283 k.p.).
*Pracownik kierujący innymi pracownikami *również jest zobowiązany do stałego czuwania nad tym, żeby praca podległych mu pracowników była realizowana zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Wynika to z samej istoty funkcji kierowniczej, co oznacza, że dla uznania odpowiedzialności takiego pracownika nie jest konieczny np. dodatkowy zakres obowiązków dotyczący wymagania od innych przestrzegania obowiązków wynikających z przepisów i zasad bhp. Także naruszenie przez pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym przepisów (lub zasad) bezpieczeństwa i higieny pracy, zwłaszcza w sposób prowadzący do zagrożenia życia lub zdrowia pracowników, jest przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę.
Kierujący pracą, w razie stwierdzenia poważniejszych naruszeń przepisów bhp przez pracowników, powinien wyciągnąć wobec nich konsekwencje służbowe, a jeżeli nie jest pracodawcą-odpowiedni wniosek powinien skierować do pracodawcy. Przestrzeganie bowiem przepisów i zasad bhp przez pracownika stanowi jego podstawowy obowiązek, którego naruszenie bez wątpienia wyczerpuje pojęcie _ ciężkiego naruszania podstawowych obowiązków pracowniczych _i może być podstawą do ukarania nie tylko w ramach odpowiedzialności porządkowej, lecz nawet rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, czyli zastosowania tzw. dyscyplinarki.