Duża grupa przedsiębiorców decyduje się na rozliczanie podatku dochodowego na zasadach ogólnych, a część z nich nie może wybrać innej formy opodatkowania. Ponieważ rozliczenie na zasadach ogólnych wiąże się z koniecznością regularnego wyliczania i opłacania zaliczek na podatek dochodowy, warto poznać zasady wyliczania zaliczek oraz terminy wpłat.
W przypadku rozliczenia na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), punktem wyjścia do wyliczenia kwoty zaliczki za dany okres jest ustalenie wysokości dochodu uzyskanego przez firmę. Dochód wyliczamy odejmując od przychodów koszty związane z ich uzyskaniem. W przypadku jednoosobowych firm rozliczanych według skali podatkowej, podstawą do takich wyliczeń najczęściej są zapisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Przedsiębiorca jest zobowiązany do opłacenia zaliczki na podatek dochodowy w przypadku, gdy wysokość dochodu w danym roku podatkowym przekroczy kwotę wolną od podatku. Na 2012 rok kwota ta została ustalona w wysokości 3091 zł. Oznacza to, że jeżeli w jakimś miesiącu lub kwartale dochody przedsiębiorcy przekroczą kwotę 3091 zł, jest on zobowiązany do opłacenia zaliczki za dany miesiąc lub kwartał.
Ponadto, od dochodu wyliczonego według powyższych zasad można jeszcze odliczyć opłacane przez przedsiębiorcę składki na ubezpieczenia społeczne. Możliwość ta istnieje jednak tylko wówczas, gdy przedsiębiorca nie zdecydował się włączyć kwoty składek na ubezpieczenia społeczne do kosztów i odliczyć od przychodu.
Od tak ustalonego dochodu wylicza się kwotę zaliczki na podatek dochodowy. Jest to 18 proc lub 32 proc kwoty dochodu. Stawkę 32 proc. należy zastosować, gdy dochód przedsiębiorcy przekroczy kwotę 85 tys. 528 zł. Podwyższoną stawkę podatkową stosuje się jedynie do tej części dochodu, która przekroczyła powyższy limit.
Wysokość zaliczki na podatek dochodowy może zostać pomniejszona o składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Przedsiębiorca nie może jednak odliczyć całej zapłaconej przez siebie składki zdrowotnej. Przysługuje odliczenie jedynie 7,5 proc. podstawy wymiaru składki (pełna kwota ubezpieczenia zdrowotnego to 9 proc. podstawy wymiaru). Ponadto, od zaliczki na podatek dochodowy można odliczyć kwotę zmniejszającą podatek, która w 2012 roku wynosi 556 zł 02 gr.
Wyliczoną wysokość zaliczki na podatek dochodowy należy zaokrąglić do pełnych złotych. W przypadku końcówek kwot wynoszących mniej niż 50 gr, pomija się je, tzn. zaokrągla w dół. Natomiast przy zaokrąglaniu końcówek kwot wynoszących 50 gr lub więcej, kwotę zaokrągla się w górę.
W kolejnych okresach rozliczeniowych (miesiącach lub kwartałach), za które naliczana jest zaliczka na podatek dochodowy, jej wyliczenie przebiega analogicznie. Należy jednak pamiętać o tym, że przy ustalaniu wysokości zaliczek w kolejnych okresach trzeba uwzględniać dochód osiągnięty od początku roku podatkowego oraz wszystkie zapłacone w tym roku składki ZUS. Od wyliczonej kwoty podatku należnego trzeba odjąć sumę zaliczek, które już zostały opłacone w okresach poprzednich danego roku.
Oprócz poprawnego wyliczenia zaliczki, konieczne jest także opłacenie jej w terminie. Zaliczki na podatek dochodowy mogą być opłacane za okresy miesięczne lub kwartalne. W przypadku zaliczek miesięcznych, trzeba je opłacać do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Natomiast zaliczka kwartalna powinna zostać uregulowana do 20 dnia miesiąca, który następuje po kwartale, za który została naliczona. Jeśli 20 wypada w dzień wolny od pracy, to termin przesuwa się na kolejny dzień roboczy.
O tym za jaki okres wyliczane będą zaliczki, przedsiębiorca decyduje otwierając działalność gospodarczą. Swoją decyzję może później zmienić. Aby dokonać zmiany z kwartalnego rozliczania na miesięczne lub odwrotnie, przedsiębiorca musi zawiadomić urząd skarbowy w terminie do 20 lutego roku podatkowego.
Uproszczone zaliczki na podatek dochodowy
Niektórzy przedsiębiorcy mogą opłacać zaliczki w uproszczonej formie. Uproszczenie polega na tym, że nie wylicza się wysokości zaliczek w kolejnych miesiącach biorąc pod uwagę aktualne dochody. W zamian, w każdym miesiącu podatnik wpłaca stałą kwotę równą 1/12 części podatku, do wyliczenia którego przyjmuje się dochód z poprzedniego roku podatkowego.
Z tego sposobu opłacania zaliczek mogą skorzystać tylko przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym. Z takiej formy nie mogą skorzystać osoby, które rozpoczęły działalność gospodarczą w roku bieżącym lub poprzednim.
Przy obliczaniu podatku należy jednak uwzględnić wysokość stawek podatkowych z bieżącego roku, a nie z poprzedniego. Jeżeli w ubiegłym roku podatkowym przedsiębiorca nie wykazał dochodu lub jego kwota nie przekroczyła wysokości kwoty wolnej od podatku, za podstawę wyliczenia przyjmuje się dochód sprzed dwóch lat. Wyliczoną w ten sposób zaliczkę pomniejsza się o część składki zdrowotnej, którą można standardowo odliczyć od podatku.
Uproszczone zaliczki na podatek dochodowy mają dwa istotne minusy. Po pierwsze zaliczki trzeba wpłacać nawet wówczas, gdy firma nie przynosi dochodów lub generuje straty, ponieważ kwota podatku nie wiąże się z aktualnym dochodem. Po drugie, nie ma możliwości opłacania podatku dochodowego w okresach kwartalnych.
Zmiana sposobu wyliczania i wpłacania ostatniej zaliczki
Zapewne wielu przedsiębiorców zna problem związany z koniecznością zapłaty podwójnej zaliczki na podatek dochodowy w ostatnim miesiącu kalendarzowym. Od 2012 roku zmienią się zasady wyliczania i opłacania zaliczki za ostatni miesiąc lub kwartał.
Do tej pory zaliczka na podatek dochodowy za grudzień lub IV kwartał musiała być opłacona w grudniu (a nie w kolejnym miesiącu), a podstawą do jej wyliczenia był dochód za listopad lub III kwartał danego roku podatkowego. Rozwiązanie to było zdecydowanie niekorzystne dla przedsiębiorców, ponieważ termin płatności zaliczki przypadał miesiąc wcześniej, a jej wysokość nie była uzależniona od dochodów faktycznie osiągniętych w grudniu lub w IV kwartale roku podatkowego.
Wpłata ostatniej zaliczki na podatek dochodowy za 2012 rok będzie podlegała już takim samym zasadom, jak opłacanie wszystkich pozostałych zaliczek w tym roku. Oznacza to, że podstawą do jej wyliczenia będzie dochód osiągnięty przez przedsiębiorcę w grudniu lub w IV kwartale. Termin jej płatności będzie przypadał na 20 stycznia 2013 roku. Ostatnia zaliczka na podatek dochodowy będzie więc musiała być wpłacona do 20 dnia miesiąca za miesiąc lub kwartał poprzedni, tak samo jak pozostałe zaliczki w ciągu roku.
Dodatkowo, przedsiębiorca może uniknąć konieczności opłacenia zaliczki na podatek dochodowy w styczniu, jeżeli do 20 stycznia złoży zeznanie podatkowe za ubiegły rok. W tej sytuacji dochód za grudzień lub IV kwartał jest rozliczany bezpośrednio w zeznaniu rocznym (PIT)
i zgodnie z jego zasadami.