Zasady ogólne, liniowy, czy ryczałt?

Termin ten jest terminem materialnoprawnym. W związku z tym nie podlega przywróceniu, czyli jeśli spóźnimy się z poinformowaniem naczelnika urzędu skarbowego o wyborze (zmianie) formy opodatkowania, zgłoszenie nasze pozostanie bezskuteczne.

Podobnie jak poprzednio, przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi mogą wybierać pomiędzy opodatkowaniem według skali, opodatkowaniem podatkiem liniowym oraz zryczałtowanymi formami opodatkowania: ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową.

Zastosowanie ryczałtów albo podatku liniowego możliwe jest po spełnieniu warunków określonych przepisami ustaw podatkowych:

1. Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 14 poz. 176, z późn. zm.), dalej: updof,
2. Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r. Nr 144 poz. 930, z późn. zm.), dalej: uzpd.

Wybór formy opodatkowania jw. dotyczy, co do zasady, również przedsiębiorców prowadzących działalność w spółkach osobowych.

Wszystkie ww. formy opodatkowania znane są przedsiębiorcom i na ogół nie sprawiały im większych kłopotów. W szczególności, większość przedsiębiorców miała już wyrobiony pogląd na temat opłacalności każdej z form opodatkowania w konkretnych warunkach ich działalności.

Jednak zmiany przepisów ustaw podatkowych, które weszły w życie z początkiem Nowego Roku, mogą budzić wątpliwości. Zwłaszcza co do opłacalności poszczególnych form opodatkowania. Tym bardziej, że zmiany te wprowadzone zostały wieloma różnymi aktami prawnymi.

Najważniejsze ustawy, w tym zakresie, są dwie. Pierwsza z nich to ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z późniejszymi zmianami), która wprowadziła dwustopniową skalę podatkową ze stawkami 18proc. i 32proc. i progiem pierwszego przedziału skali podatkowej w wysokości 85.528 zł. Druga - _ zupełnie nowa _to ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym, modyfikująca ulgi podatkowe oraz wiele innych parametrów istotnych z punktu widzenia obciążeń podatkowych.

• Znajdź Urząd Skarbowy
  • Znajdź oddział ZUS
  • Znajdź doradcę podatkowego

Wątpliwości, co do formy opodatkowania, dotyczą głównie wyboru między podatkiem liniowym, a podatkiem obliczanym według skali. Do końca 2008 r. stawka podatku liniowego równa była stawce podatku w 1. przedziale skali podatkowej (19 procent). Zatem stosunkowo łatwo było podjąć decyzję, co do wyboru formy opodatkowania, intuicyjnie; zwłaszcza w sytuacji podatników osiągających dochody mieszczące się w 2. i 3. przedziale skali podatkowej. Choć również wówczas, taki intuicyjny sposób wyboru obarczony mógł być sporym błędem.

Obecnie stawka podatku w 1. przedziale skali podatkowej wynosi 18 procent, zaś stawka podatku liniowego pozostała niezmieniona i wynosi 19 procent. W przypadku rocznych dochodów poniżej 85.528 zł wybór podatku liniowego pozbawiony byłby jakiegokolwiek sensu.

Również dla dochodów wyższych od 85.528 zł podatek liniowy nie zawsze będzie korzystny dla podatnika. Zwłaszcza wówczas, gdy podatnik ten będzie mógł skorzystać z ulg podatkowych dostępnych jedynie przy rozliczaniu według zasad ogólnych.

Dla ustalenia, która metoda opodatkowania (zasady ogólne, czy podatek liniowy ?) będzie korzystniejsza, należy wyliczyć graniczną kwotę dochodu brutto, dla której podatek dochodowy liczony wg obydwu systemów będzie równy.

W obliczeniach tych należy uwzględnić odliczane od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne (w obydwu systemach), a także - przysługujące wyłącznie podatnikom rozliczanym wg skali - potencjalne możliwości zastosowania innych ulg podatkowych: odliczanych od dochodu, np. ulgi na rehabilitację osób niepełnosprawnych, tzw. _ ulgę internetową _, itp., oraz odliczanych od podatku, np. ulg na wychowanie dzieci, itd.

• Pobierz formularze PIT
  • Pobierz formularze CIT
  • Pobierz formularze VAT

Dla obliczenia kwoty granicznej musimy porównać kwoty podatku w obydwu systemach:

• - podatek liniowy: P = 0,19 (G - Oz),
  • - podatek wg skali, dla 2. przedziału skali: P = 0,32 (G - Oz - Ud - 85.528) + 14.839,02

gdzie :
P - podatek dochodowy,
G - graniczna kwota dochodu brutto,
Oz - odliczane od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne,
Ud - pozostałe ulgi odliczane od dochodu,
Up - ulgi odliczane od podatku.

Jeśli porównamy obydwie zależności :
0,19 (G - Oz) = 0,32 (G - Oz - Ud - 85.528) + 14.839,02 - Up
to możemy wyliczyć graniczną kwotę dochodu brutto:

| _ *Przykład : * _ |
| --- |
| _ Podatnik osiąga dochody wyłącznie z działalności gospodarczej. Przewiduje, że zapłaci w 2009 roku składki na ubezpieczenia społeczne w kwocie 8.000 zł. Ma również potencjalną możliwość wykorzystania ulgi internetowej (760 zł) oraz ulgi na wychowanie jednego dziecka (1.112,04). _ _ Kwota graniczna dochodu brutto: G = 8.000,00 + (0,32 x 760,00 + 1.112,04 + 12.529,94) / 0,13 = 114.809,08 zł. _ _ Gdyby temu samemu podatnikowi przysługiwała ulga na wychowanie dwojga dzieci, kwota graniczna wynosiłaby: G = 123.363,23 zł, zaś w przypadku ulgi na wychowanie trojga dzieci: G = 131.917,38 zł. _ _ Jeśli przewidywane dochody brutto przekroczą kwoty graniczne jw., podatnik winien wybrać podatek liniowy. _ |

Zaprezentowane wyliczenia wykonano dla warunków (skala podatkowa i ulgi) roku 2009. Kalkulację dla kolejnych lat podatkowych można powtórzyć uwzględniając w obliczeniach aktualne parametry jw.

Wyliczenia te nie uwzględniają sytuacji, gdy podatnik uzyskuje dodatkowo dochody z innych źródeł podlegających kumulacji, np. ze stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście, itp. Nie uwzględniają również innych potencjalnych ulg, np. wynikającej z praw nabytych ulgi odsetkowej, ulgi uczniowskiej, itd. - w przypadku, gdy podatnik posiada prawa do ulg nabytych, omawiana kwota graniczna może być dużo wyższa, niż w zaprezentowanym przykładzie.

Jednak niezależnie od liczby i wartości posiadanych ulg zastosować należy tę samą metodę - obliczenie kwoty dochodu brutto, dla której podatek dochodowy liczony wg obydwu systemów będzie równy. Bardziej skomplikowana będzie jedynie formuła pozwalająca na wyliczenie tej kwoty.

Znacznie bardziej skomplikowana będzie formuła pozwalająca ocenić opłacalność wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (w porównaniu z opodatkowaniem według skali). W tym przypadku bardzo skomplikowane, a chyba wręcz niemożliwe, byłoby opracowanie jednej uniwersalnej formuły pozwalającej na dokonanie takiej oceny dla różnych sytuacji prawnopodatkowych, w jakich może znaleźć się podatnik.

Przyjmijmy, że roczne dochody podatnika rozważającego zastosowanie ryczałtu ewidencjonowanego nie przekroczą pierwszego przedziału skali podatkowej (85.528 zł). W tej sytuacji z pewnością nieopłacalny będzie podatek liniowy, zaś opłacalność zastosowania ryczałtu sprawdzimy badając _ graniczną stopę zyskowności _, przy której ryczałt równy będzie podatkowi dochodowemu obliczonemu według skali.

Dla uproszczenia pominiemy również odliczane od przychodu/dochodu składki na ubezpieczenia społeczne oraz sam sposób wyprowadzenia formuły pozwalającej na wyliczenie granicznej stopy zyskowności.

Stopę tę możemy wyliczyć wg zależności:

gdzie:
ZG [proc.] - graniczna stopa zyskowności wyrażona stosunkiem dochodów do przychodów podatnika w skali roku podatkowego,
Sr [proc.] - stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
P [zł] - przewidywany przychód, jaki podatnik uzyska w roku podatkowym.

| _ *Przykład : * _ |
| --- |
| _ Podatnik przewiduje, że osiągnie w roku podatkowym przychody z działalności gospodarczej w wysokości 100.000 zł. Przedmiotem działalności jest produkcja ze stawką ryczałtu 5,5%. _ _ Graniczna stopa zyskowności: Zg = (5,5% / 18 + 3.089 / 100.000) x 100% = 33,6%. _ _ Jeśli zyskowność produkcji podatnika jest większa, niż wyliczona kwota graniczna, warto wybrać ryczałt. W przeciwnym przypadku lepiej pozostać na zasadach ogólnych. _ |

Przedstawione wyżej rozważania pozwalają na proste oszacowanie sytuacji podatnika w przypadku wyboru różnych form opodatkowania. Jednak metody te, a zwłaszcza ostatnia z nich, nie są zbyt precyzyjne. Na przykład formuła dotycząca ryczałtu nie uwzględnia ewentualnych ulg podatkowych.

Warto zatem zadać sobie trochę trudu i zająć się planowaniem podatkowym - przed wyborem formy opodatkowania sporządzić swoisty _ podatkowy biznesplan _. Nie potrzeba do tego specjalnej wiedzy.

Wystarczy, na podstawie danych z lat ubiegłych oraz własnych obserwacji dotyczących pozycji przedsiębiorcy na rynku, tendencji rynkowych, itp., założyć jakie przychody i dochody osiągnie firma, zinwentaryzować posiadane prawa do ulg podatkowych, a następnie sporządzić na własny użytek, już teraz, zeznania podatkowe za rok 2009, odrębnie dla każdego ze sposobów opodatkowania.

Jeśli porównamy przewidywane kwoty podatku należnego za rok 2009 wynikające z tych zeznań, to odpowiedź na tytułowe pytanie: zasady ogólne, liniowy, czy ryczałt? będzie już zupełnie oczywista.

• W 2009 roku będą stałe, ale wyższe składki ZUS
  • Składki ZUS dla przedsiębiorców
  • Najważniejsze informacje w twojej skrzynce e-mail!

Autor jest doradcą podatkowym.