ZUS – druki i deklaracje dla przedsiębiorców

Podstawowy podział druków ZUS obejmuje druki zgłoszeniowe i druki rozliczeniowe. Te pierwsze przekazuje się do ZUS, uruchamiając działalność gospodarczą, a także wtedy, gdy zatrudniamy nowego pracownika i zgłaszamy go do ubezpieczeń.

I tak wśród druków zgłoszeniowych mamy:

• ZUS ZUA, który stosuje się, zgłaszając nowego pracownika albo siebie do ubezpieczeń. Używa się go również wtedy, gdy musimy skorygować dane. Mało tego. Druk też używany jest też w sytuacji przechodzenie z preferencyjnego ZUS-u na pełny.
• ZUS ZZA składa się w momencie zgłaszania siebie lub pracownika, gdy osoba zgłaszana jest objęta wyłącznie ubezpieczeniem zdrowotnym.
• ZUS ZIUA, który stosuje się w przypadku konieczności zmiany danych.
• ZUS ZCNA, którego używa się, by zgłosić dane członków rodziny, których chcemy zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego.
• ZUS ZWUA, czyli formularz, który składa się w momencie wyrejestrowania z ubezpieczeń.

Ten ostatni druk ZUS stosowany jest także w sytuacji, gdy likwidujemy działalność. Warto pamiętać, że nie składamy go, jeśli działalność jest zawieszana. Druki ZUS należące do grupy zgłoszeniowych trzeba składać w terminie maksymalnie 7 dni, od chwili gdy zmieniły się dane.

Oprócz deklaracji zgłoszeniowych są jeszcze deklaracje rozliczeniowe. Te składa się przez cały czas, gdy prowadzona jest działalność. Najważniejszy jest formularz główny ZUS DRA, na podstawie którego rozliczane są wszystkie składki.

W przypadku, gdy przedsiębiorca opłaca składki tylko za siebie i nie zatrudnia pracowników, to nie musi składać co miesiąc deklaracji ZUS DRA. Pod warunkiem jednak, że opłaca składki od najniższej możliwej podstawy. W takiej sytuacji przedsiębiorca musi złożyć jedną, pierwszą taką deklarację. Potem nie musi już jej składać do ZUS-u. Przyjmuje się bowiem, że co miesiąc opłacane są jednakowe składki. Deklaracja będzie musiała być złożona za każdym razem, gdy zmieni się wysokość składek.

Jeśli przedsiębiorca zatrudnia pracowników, to musi dodatkowo przekazać do ZUS raporty imienne do deklaracji ZUS DRA. Trzeba to zrobić za siebie i za wszystkich pracowników.

I tak mamy:

• ZUS RCA, czyli raport imienny, potrzebny do wykazania należnych składek i wypłaconych świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz zdrowotnego, jeśli ubezpieczony objęty jest pełnym ubezpieczeniem społecznym.
• ZUS RZA jest imiennym raportem, w którym deklaruje się składki, jeśli ubezpieczony objęty jest wyłącznie ubezpieczeniem zdrowotnym.
• ZUS RSA jest imiennym raportem miesięczny o świadczeniach, które zostały wypłacone, np. podczas urlopu chorobowego.

Deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA musi być dostarczona do ZUS-u:

• do 5 dnia następnego miesiąca w przypadku jednostek budżetowych.
• do 10 dnia następnego miesiąca w przypadku osób fizycznych opłacających składki wyłącznie za siebie.
• do 15 dnia następnego miesiąca przez wszystkich pozostałych.

Są też deklaracje, które składa się w wyjątkowych sytuacjach. Chodzi tu np. o ZUS ZSWA, którego używa się w przypadku pracowników, którzy pracują w szczególnych warunkach, a także ZUS RMUA, czyli miesięczna informacja dotycząca składek ZUS, które odprowadza się za pracownika.