"Głosami 51 do 14, przy jednym głosie wstrzymującym się, Komisja Wolności Obywatelskich przyjęła we wtorek sprawozdanie będące inicjatywą ustawodawczą, w którym przewiduje się ustanowienie mechanizmu UE mającego na celu ochronę i wzmocnienie demokracji, praworządności i praw podstawowych" - czytamy w komunikacie.
PE przypomniał obawy posłów dotyczące "wzrostu i umacniania się tendencji autokratycznych i nieliberalnych", spotęgowanych dodatkowo przez COVID-19, a także "korupcji, dezinformacji i przejmowania struktur państwa" w niektórych z krajów UE.
"Mając na celu ochronę porządku prawnego Unii Europejskiej, podstawowych praw jej obywateli i jej międzynarodowej wiarygodności przed naruszaniem wartości określonych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), posłowie proponują obiektywny i oparty na dowodach mechanizm, odnoszący się do wszystkich państw członkowskich, przy jednoczesnym poszanowaniu zasad pomocniczości i proporcjonalności" - zaznaczono w komunikacie.
"Ten nowy 'roczny cykl monitorowania' musi posiadać instrumenty prewencyjne i korygujące, począwszy od zaleceń dla poszczególnych krajów, a skończywszy na warunkowości związanej z finansowaniem. W tym celu trzy instytucje UE [Komisja, Rada i Parlament] powinny ustanowić stałą 'międzyinstytucjonalną grupę roboczą ds. wartości Unii', która we współpracy z Agencją Praw Podstawowych będzie korzystać z pomocy niezależnego zespołu ekspertów" - podano.
Jak podał PE, "wniosek komisji parlamentarnej dąży do zintegrowania i uzupełnienia istniejących mechanizmów, takich jak te przewidziane w art. 7 TUE. Posłowie wyrażają ubolewanie z powodu niezdolności Rady do poczynienia znaczących postępów w trwających procedurach przewidzianych w art. 7 i zauważają, że to niepowodzenie 'w rzeczywistości umożliwia powiększanie się rozbieżności'".
Z zadowoleniem przyjmują prace Komisji Europejskiej nad rocznym sprawozdaniem na temat praworządności, zwracając jednocześnie uwagę, że nie należało pominąć w nim kwestii dotyczących demokracji i praw podstawowych.
Sprawozdanie ma zostać poddane pod głosowanie podczas sesji plenarnej w październiku 2020 r.
W komunikacie przypomniano, że Parlament Europejski domagał się ustanowienia stałego mechanizmu od roku 2016 roku, a od 2018 roku nalegał, aby nowy instrument był powiązany z ochroną budżetu Unii Europejskiej, w przypadku ogólnych braków w zakresie praworządności. Zarówno posłowie do Parlamentu Europejskiego, jak i zainteresowane strony uznały Europejski Semestr użyteczny istniejący już instrument, z którego można skorzystać.
