Wprowadzanie zmian ma odbywać się dwuetapowo. Zmiany w pierwszym etapie mają na celu integrację wymiaru społeczno-gospodarczego i przestrzennego w dokumentach strategicznych przygotowanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Drugi etap ma objąć przygotowanie innej ustawy, która w kompleksowy sposób będzie regulować kwestie dotyczące polityki rozwoju.
"Najistotniejszą zmianą wprowadzaną w ustawie jest odejście od długookresowej strategii rozwoju i koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Po wejściu w życie ustawy, podstawowym dokumentem strategicznym odnoszącym się do rozwoju kraju stanie się średniookresowa strategia rozwoju kraju, która ma łączyć aspekty społeczne, gospodarcze i przestrzenne" - podała Kancelaria w komunikacie.
Nowelizacja przygotowuje system zarządzania rozwojem kraju poprzez zintegrowanie planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego. Zmiany te realizują zapisy Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020, z perspektywą do 2030 roku, w zakresie takiej konsolidacji systemu zarządzania rozwojem kraju i etapowego wprowadzania systemów zintegrowanych strategii krajowej, wojewódzkiej i lokalnej.
Na poziomie regionalnym istotą zmian jest nadanie strategii rozwoju województwa wiodącej roli w zakresie planowania działań rozwojowych w województwie, zarówno w zakresie społecznym, gospodarczym, jak i przestrzennym. Konsekwencją tego będzie rezygnacja w przyszłości z obowiązku przygotowywania planów zagospodarowania przestrzennego województw. Na poziomie lokalnym wprowadza się strategię rozwoju gminy oraz strategię rozwoju ponadlokalnego, jako dokumenty nieobligatoryjne, podano.
Dokumenty strategiczne oraz realizujące je instrumenty sektorowe ukierunkowane mają zostać na obszary wymagające wsparcia - obszary strategicznej interwencji. Ustawa wprowadza kontrakt programowy, sektorowy i porozumienie terytorialne. Kontrakt programowy związany jest z dofinansowaniem i warunkami wykorzystania środków Unii Europejskiej, kontrakt sektorowy stanowi mechanizm uzgadniania zakresu ukierunkowanych terytorialnie działań sektorowych, podejmowanych przez właściwych ministrów w ministerialnych programach rozwoju. Obydwa rodzaje kontraktów będą zawierane między stroną rządową a samorządami województw, natomiast porozumienie terytorialne ma służyć przede wszystkim uzgadnianiu interwencji istotnych z punku widzenia społeczności lokalnych (gminy, kilku gmin lub powiatu).
Wprowadzane zmiany umożliwią również przygotowanie dokumentów związanych z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej na lata 2021-2027, tj. umowy partnerstwa i programów ją realizujących.
Na drugim etapie zmian ma pojawić się możliwość wprowadzenia zmian związanych z dokumentami planistycznymi na poziomie województwa, uchylenie przepisów odnoszących się do przygotowania planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz wynikających z reformy planowania przestrzennego na poziomie lokalnym. Zmiany te mają wejść w życie dopiero po roku 2025.
Ustawa ma wejść w życie co do zasady po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Zasady dot. prowadzenia polityki miejskiej wchodzą w życie 1 stycznia 2026 r., natomiast zmiany w przepisach dot. planowania i zagospodarowania przestrzennego - 31 października 2020 r.
