Przyjęcie przez Radę Ministrów projektu nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw planowane jest na I kw. 2021 r.
Planowane zmiany wynikają z wejścia w życie przepisów Unii Europejskiej dotyczących wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych:
- dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 z 27 listopada 2019 r. w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi (dyrektywy IFD),
- rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2033 z 27 listopada 2019 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych (rozporządzenia IFR).
"Celem dyrektywy IFD oraz rozporządzenia IFR jest stworzenie jednolitych, zintegrowanych ram regulacyjnych dla firm inwestycyjnych. Ze względu na zróżnicowane profile działalności gospodarczej firmy inwestycyjne podlegają licznym zwolnieniom z wymogów prawnych w poszczególnych państwach UE, co skutkuje złożonością regulacyjną dla wielu firm, w szczególności tych, które prowadzą działalność na terenie wielu państw UE. Taka sytuacja niesie ze sobą dodatkowe ryzyko i zagraża funkcjonowaniu jednolitego rynku" - czytamy w uzasadnieniu.
Dyrektywa IFD wprowadza regulacje w zakresie:
- kapitału założycielskiego firm inwestycyjnych,
- uprawnień i narzędzi nadzorczych na potrzeby nadzoru ostrożnościowego sprawowanego przez właściwe organy nad firmami inwestycyjnymi,
- nakładania dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych oraz wymogów dotyczących płynności,
- procesu oceny ryzyka i kapitału wewnętrznego oraz procesu badania i oceny nadzorczej,
- zasad polityki wynagrodzeń,
- ustanawiania kolegiów organów nadzoru,
- wymogów w zakresie publikowania przez właściwe organy informacji w obszarze regulacji ostrożnościowej firm inwestycyjnych oraz nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi,
- wymiany informacji na temat nadzoru ostrożnościowego między właściwymi organami oraz tajemnicy zawodowej
Usługi firm inwestycyjnych skupiają się na instrumentach finansowych, które nie są płatne według wartości nominalnej, ponieważ ich wartość podlega wahaniom w zależności od zmian rynkowych. Konkurują jednak z instytucjami kredytowymi w zakresie świadczenia usług inwestycyjnych, które instytucje kredytowe mogą oferować swoim klientom na podstawie licencji bankowej.
W związku z tym firmy inwestycyjne zostały podzielone na trzy kategorie, ze względu na ich wielkość i wzajemne powiązania z innymi podmiotami finansowymi i gospodarczymi.
Do pierwszej kategorii zaliczają się firmy inwestycyjne o znaczeniu systemowym, które są wystarczająco duże, aby stanowić potencjalne zagrożenie dla stabilnego i prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych na równi z dużymi instytucjami kredytowymi. Te firmy inwestycyjne będą - tak jak dotychczas - podlegać przepisom rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych i będą miały obowiązek uzyskania zezwolenia jako instytucja kredytowa.
Do drugiej kategorii należą podmioty, które nie generują ryzyka systemowego, jednak charakteryzują się najwyższym prawdopodobieństwem generowania ryzyka dla klientów, rynków lub prawidłowego funkcjonowania firm inwestycyjnych, powinny zatem podlegać określonym wymogom ostrożnościowym, dostosowanym do tych szczególnych rodzajów ryzyka. Firmy inwestycyjne z tej kategorii będą zobowiązane do spełniania w pełni wymogów przewidzianych w IFD/IFR, w tym w odniesieniu do funduszy własnych, ryzyka koncentracji, płynności, sprawozdawczości i publicznego ujawniania informacji.
Trzecią kategorię stanowią małe i wzajemnie niepowiązane firmy inwestycyjne, podlegające najmniej obciążającym wymogom (nowym wymogom w zakresie funduszy własnych). Jednocześnie przewidziane są mechanizmy monitorowania firm pozwalające na kryteriów, od których jest uzależniona zmiana kategorii dla poszczególnych firm.
