Otoczenie regulacyjne polskiej branży farmaceutycznej tworzy niepewność rynkową i utrudnia firmom przygotowanie się do zmian. Wdrażanie strategii rozwoju jest w tym momencie niemal całkowicie niemożliwe, a ryzyko inwestycyjne - bardzo duże, uważa prof. Robert Gwiazdowski z Centrum im. Adama Smitha.
"Sektor zmaga się z wieloma zagrożeniami. Chodzi między innymi o kwestie związane ze stale zmieniającymi się zasadami refundacji leków, czy o prognozowany wzrost kosztów działalności dla dystrybutorów za sprawą wymuszonej cyfryzacji systemu monitorowania dostaw i sprzedaży. Jednak najpoważniejsze niebezpieczeństwo stanowi - poselski projekt nowelizacji Prawa farmaceutycznego. Planowane przez resort regulacje mocno zaingerują w rynek. Nowe zasady doprowadzą do znacznego wzrostu kosztów prowadzenia działalności wszystkich, którzy uczestniczą w łańcuchu związanym z produkcją oraz dystrybucją tych artykułów" - powiedział ISBnews prof. Robert Gwiazdowski.
Według niego, największe emocje uczestników rynku budzi w ostatnich miesiącach projekt nowelizacja Prawa farmaceutycznego, przygotowany przez zespół parlamentarny pod przewodnictwem posła Waldemara Budy (PiS). Nowelizacja ta wprowadza ograniczenia geograficzno-demograficzne dla podmiotu chcącego otworzyć aptekę oraz zakaz posiadania przez jeden podmiot lub podmioty powiązane większej liczby aptek niż 4.
Z zestawienia przygotowanego przez eksperta wynika, że skutki tej nowelizacji będą następujące:
1) Uniemożliwienie powstawania nowych aptek w miejscach atrakcyjnych rynkowo i jednocześnie dogodnych dla pacjentów: w okolicach szpitali i przychodni, w pobliżu węzłów komunikacyjnych, w centrach handlowych, w ścisłych centrach miast, na osiedlach mieszkaniowych.
2) Fragmentaryzacja rynku aptecznego, co będzie miało wpływ na ceny leków nierefundowanych.
3) Uniemożliwienie rozwoju wielu podmiotom prowadzącym apteki, ograniczenie możliwości przekształcania, co stoi w sprzeczności z założeniami Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wicepremiera Mateusza Morawieckiego, a także z podstawowymi prawami obywateli do dysponowania własnym majątkiem oraz fundamentalnymi zasadami przedsiębiorczości.
4) Spadek liczby wolnych miejsc pracy w sektorze farmaceutycznym.
5) Uzależnienie rozdrobnionego rynku od polityki cenowej narzucanej przez koncerny i hurtownie.
6) Uniemożliwienie przedsiębiorcom planowania i inwestowania.
7) Zachwianie płynności finansowej wielu aptek.
8) Wzrost cen leków i ograniczenie ich dostępności dla pacjentów.
Gwiazdowski zwrócił też uwagę, że w Polsce mamy do czynienia z najniższymi w Europie marżami na leki refundowane. Jednocześnie zauważalna jest konsolidacja rynku aptecznego prowadząca do presji na marże w hurcie (co wyraźnie potwierdzają wyniki za 2016 rok zarówno Farmacolu, jak i Pelionu).
"Problemem jest nadregulacja związana z ograniczaniem wywozu leków deficytowych oraz niejasne zasady narzuconej Dobrej Praktyki Dystrybucji - co wiąże się z dodatkowymi kosztami prowadzenia działalności, mnożeniem obowiązków raportowania, obniżeniem konkurencyjności sektora dystrybucyjnego. Znamienne jest, że zasady DPD są różnie interpretowane przez poszczególne Wojewódzkie Inspektoraty Farmaceutyczne, co uniemożliwia całościowe dostosowanie procedur" - wskazał ekspert.
Działalność firm zapewniających kompleksowe usługi w branży dodatkowo obciążają pojawiające się postulaty dotyczące ograniczenia franczyzy, marek własnych oraz powiązań kapitałowych (hurt i detal w jednej grupie kapitałowej).
Gwiazdowski przypomniał też, że nadal dozwolony jest obrót poza-apteczny leków OTC, który znacznie uszczupla przychody aptek. Leki OTC sprzedaje się obecnie w ponad 300 tysiącach punktów w Polsce.
"Wszystkie te czynniki, ograniczają możliwość prognozowania, tworzą niepewność rynkową i utrudniają firmom przygotowanie się do zmian. Wdrażanie strategii rozwoju jest w tym momencie niemal całkowicie niemożliwe, a ryzyko inwestycyjne - bardzo duże" - podsumował.
