Komisja Europejska (KE) ma poważne zastrzeżenia dotyczące planowanej reformy sądownictwa w Polsce i w zaleceniu w sprawie praworządności wzywa polski rząd do zajęcia się wskazanymi problemami w terminie jednego miesiąca od otrzymania zalecenia, podała Komisja. KE zobowiązała polski rząd do poinformowania jej o podjętych w tym celu krokach.
"Komisja uzasadniła swoje poważne zastrzeżenia dotyczące planowanej reformy sądownictwa w Polsce w zaleceniu w sprawie praworządności skierowanym do polskich władz. W jej ocenie rzeczona reforma prowadzi do zwiększenia systemowego zagrożenia praworządności w Polsce, zidentyfikowanego w trakcie odnośnej procedury wszczętej przez Komisję w styczniu 2016 r. Komisja wzywa władze polskie do rozwiązania wskazanych problemów w terminie jednego miesiąca. W szczególności Komisja wzywa władze polskie, aby nie podejmowały żadnych kroków mających na celu przeniesienie lub wymuszenie przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego" - czytamy w komunikacie.
W przypadku przyjęcia takich środków, Komisja gotowa jest natychmiast wszcząć procedurę przewidzianą w art. 7 ust. 1. - wystosować formalne ostrzeżenie, które UE może wydać większością czterech piątych państw członkowskich reprezentowanych w Radzie Ministrów, podano także.
Komisja zdecydowała się również wszcząć przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z naruszeniami prawa Unii. Kolegium komisarzy prześle wezwanie do usunięcia uchybienia natychmiast po tym, jak ustawa - Prawo o ustroju sądów powszechnych zostanie opublikowana, czytamy dalej.
Jednocześnie Komisja ponownie potwierdza, że jest gotowa podjąć konstruktywny dialog z polskim rządem.
"Komisja będzie zdecydowanie bronić zasady praworządności we wszystkich państwach członkowskich, jest ona bowiem jedną z podstawowych zasad, na jakich opiera się Unia Europejska. Niezależne sądownictwo jest niezbędnym warunkiem wstępnym członkostwa w Unii. Unia nie może zatem zaakceptować systemu, który pozwala na arbitralne usuwanie sędziów ze stanowisk. Niezależne sądy są podstawą zaufania pomiędzy państwami członkowskimi i systemami sądowymi. Jeśli rząd polski będzie nadal podejmować działania podważające niezależność sądów i praworządność w Polsce, będziemy zmuszeni uruchomić art. 7" - powiedział przewodniczący KE Jean-Claude Juncker, cytowany w komunikacie.
Pierwszy wiceprzewodniczący KE Frans Timmermans podkreślił, że Komisja pozostaje otwarta na dialog z polskimi władzami i z zadowoleniem przyjmie wszelkie kroki mające na celu zmianę przywołanych przepisów zgodnie z wystosowanymi przez Komisję zaleceniom.
"Nasze zalecenia skierowane do władz polskich są jasne. Najwyższy czas, by przywrócić niezależność Trybunału Konstytucyjnego oraz wycofać przepisy reformujące sądownictwo bądź dostosować je do Konstytucji RP oraz europejskich standardów w zakresie niezależności sądownictwa. Gdy dochodzi do naruszenia prawa Unii, Polskie sądy, podobnie jak sądy innych państw członkowskich, mają za zadanie zapewnić skuteczny środek ochrony prawnej. W takiej sytuacji działają one w charakterze "sędziów Unii" i muszą stosować się do wymogu niezależności sądów i niezawisłości sędziów zgodnie z Traktatem oraz Kartą praw podstawowych UE" - dodał Timmermans.
Według KE, przyjęte dziś zalecenie w sprawie praworządności stanowi uzupełnienie dwóch wcześniejszych takich zaleceń, przyjętych 27 lipca i 21 grudnia 2016 r., i dotyczy braku niezależnej i zgodnej z prawem kontroli zgodności przepisów z konstytucją w Polsce.
"Na chwilę obecną władze polskie nadal nie podjęły działań zmierzających do usunięcia zastrzeżeń Komisji przedstawionych w pierwszych dwóch zaleceniach. Co więcej, podjęły kolejne działania, które pogłębiają obawy co do niezależności sądownictwa i znacząco zwiększają systemowe zagrożenie dla praworządności w Polsce" - wskazano w komunikacie.
Przesłane dziś Polsce zalecenie w sprawie praworządności dotyczy czterech nowych aktów prawnych przyjętych właśnie przez polski parlament, które to akty mogą - zdaniem Komisji - zwiększyć systemowe zagrożenie dla praworządności: ustawy o Sądzie Najwyższym, ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (24 lipca Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zapowiedział zawetowanie tych ustaw), ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (podpisanej 25 lipca przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i oczekującej na publikację i wejście w życie), jak również ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa (opublikowanej i obowiązującej od 13 lipca). Wymienione ustawy - w swojej obecnej postaci - doprowadzą do strukturalnego osłabienia niezależności sądów i niezawisłości sędziów w Polsce oraz będą miały natychmiastowy i znaczny negatywny wpływ na niezależne funkcjonowanie całego sądownictwa, podano także.
"W szczególności przeniesienie w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego poważnie nasili systemowe zagrożenie dla praworządności. Komisja wzywa zatem władze polskie, aby nie podejmowały żadnych kroków mających na celu przeniesienie lub wymuszenie przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego. W przeciwnym przypadku Komisja gotowa jest uruchomić w trybie natychmiastowym mechanizm opisany w art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej" - podała KE.
