W dyskusji moderowanej przez Agnieszkę Stangreciak – Kierownika Działu Komunikacji i Edukacji oraz Piotra Zacharskiego - Kierownika Zakładu Strategii Środowiskowych w IOŚ-PIB, uczestniczyli eksperci oraz praktycy reprezentujący Unię Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego, Inicjatywę dla Środowiska Energii i Ekomobilności, Polską Grupę Biogazową, firmę Veolia Energia Polska, Polską Organizację Biometanu, Verbio Polska oraz Polską Spółkę Gazownictwa.
Spotkanie rozpoczął Piotr Zacharski od przedstawienia założeń prowadzonej przez IOŚ-PIB kampanii informacyjno-edukacyjnej Bioinitium, która ma na celu wsparcie transformacji energetycznej wiedzą naukową i uświadomienie społeczeństwa, że zwiększenie udziału energii odnawialnej w naszej gospodarce, w tym pochodzącej z biogazu i biometanu, jest kluczowe do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, a tym samym ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, gleby i wody. Inwestycje w rozwój biogazowni to również możliwości rozwoju lokalnej gospodarki, dodatkowe miejsca pracy, jak również - wbrew powszechnym opiniom - zredukowanie emisji odorów, które przy intensywnej produkcji zwierzęcej, mogą być uciążliwe dla pobliskich mieszkańców.
Jak zauważył Zacharski "Dzisiejsze wydarzenie ma na celu podkreślenie znaczącej roli biogazu. Z naszych analiz wynika, że bez niego transformacja energetyczna się nie uda. Jeżeli mamy osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku, to gdzieś musimy znaleźć inne paliwa/źródła potrzebne do produkcji energii i ciepła". Z kolei Piotr Janusz z Polskiej Spółki Gazowniczej zwrócił uwagę na fakt, że zmiany, choć potrzebne, mogą być dla niektórych sektorów niewygodne, gdyż włączenie biogazu do miksu energetycznego odbędzie się kosztem ich udziału w rynku, a to z kolei może wpłynąć na dynamikę rozwoju innych niż biogaz OZE w Polsce.
Obawy związane z biometanem i biogazem, które nieformalnie przypisuje się lobby górniczemu czy gazowemu, nie są jedyne. Wszyscy eksperci biorący udział w spotkaniu podkreślali, że największą barierą jest brak świadomości społecznej, co jest widoczne zarówno na poziomie lokalnym i samorządowym, jak również ogólnopolskim – co podkreślał Artur Zawisza, Prezes Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego i Biometanowego, organizacji, która na zlecenie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, jest w trakcie realizacji programu edukacyjnego dla urzędów gminnych, powiatowych i regionalnych w tym zakresie. Uczestnicy spotkania zgodzili się, że niezbędna jest podstawowa wiedza, która umożliwi walkę z narastającymi mitami, stanowiącymi hamulec rozwoju inwestycji biogazowych w Polsce. Niska świadomość społeczna wymaga edukacji oraz dobrania odpowiedniego języka komunikacji do grupy docelowej. Język korzyści zwracający uwagę m.in. na dostęp do tańszego ciepła i energii wytworzonej z biogazu, możliwość zagospodarowania odpadów, czy dodatkowe miejsca pracy, to tylko kilka przykładów, które mogą pomóc w przedstawieniu tematu w nowym, pozytywnym świetle.
W trakcie rozmów padło również pytanie o priorytety działań w zakresie rozwoju biometanu i biogazu w Polsce, a także o faktyczny wpływ kampanii marketingowych na społeczeństwo. Dyskusja ukazała wiele spojrzeń na to zagadnienie. Eksperci byli jednak zgodni co do tego, że działania komunikacyjne odgrywają istotną rolę w podniesieniu świadomości społecznej oraz wsparciu inwestorów. Zwrócono jednak uwagę na inną kwestię, Dariusz Bojsza reprezentujący Inicjatywę dla Środowiska Energii i Ekomobilności, uważa, że "to państwu powinno zależeć na budowaniu bezpieczeństwa energetycznego", a marketing jest częścią działań komplementarnych, które oczywiście mają szansę wpłynąć na regulacje prawne. Według eksperta bez wsparcia na poziomie krajowym działania marketingowe będą pozorne i nie przyniosą wymiernych rezultatów. Jednak Piotr Janusz podkreślał, że "świadomość społeczna budowana od dołu może wywrzeć presję na polityków". Przywołana podczas rozmów historia wiatrakowa i ruch społeczny "Stop Wiatrakom" utwierdziły wszystkich uczestników w przekonaniu, że rozwój jest możliwy wyłącznie przy dobrej atmosferze społecznej. Napięcia w społeczeństwie, nawet przy opłacalności inwestycji, mogą je skutecznie zablokować.
Kolejną kwestią poruszoną podczas rozmów, była rola państwa w procesie rozwoju OZE w Polsce. To z jednej strony wcześniej wspomniane bezpieczeństwo energetyczne, a z drugiej kwestie związane z ochroną środowiska i osiągnięciem neutralności klimatycznej. Zdaniem ekspertów istotny będzie powrót do podstaw, określenie celów i podjęcie kluczowych decyzji środowiskowych, które będą stałe i niezależne – będą stanowić strategię kraju, realizowaną ponad podziałami politycznymi.
Druga część spotkania była poświęcona szansom i możliwościom, jakie stoją obecnie przed branżą biogazową. Po raz kolejny podkreślono znaczenie biogazu i biometanu z punktu widzenia energetycznego i środowiskowego. Olga Chojecka-Szymańska z firmy Veolia Energia Polska mówiła, że biometan, a potem wodór, są paliwami, w których przedsiębiorstwo widzi największą szansę. Natomiast Marcin Nocoń z Verbio Polska podkreślał, że "zgodnie z wytycznymi unijnymi, powinniśmy zmniejszyć sprzedaż gazu ziemnego o ⅔. Czymś tę dziurę trzeba będzie załatać, potrzebujemy nowego paliwa". Niestety sektor biogazowy w Polsce nadal jest bardzo mały i potrzebuje dynamicznego rozwoju. Eksperci zauważyli także, że w Polsce istnieje luka w edukacji. Dotychczas powstawały kierunki poświęcone szerokiej tematyce OZE, a szansą jest skupienie się wyłącznie na temacie biogazu, co w długofalowym procesie pozwoli na rozwój zarówno branży, jak i specjalistów w tej dziedzinie, których obecnie na rynku brakuje.
Na spotkaniu podkreślana była również znacząca rola biometanu dla rolnictwa, w kontekście zagospodarowania odpadów oraz regulacji unijnych. Strategia "Od pola do stołu", która ma zapewnić zrównoważoną żywność w Europie, wymusza na rolnikach i producentach stosowanie m.in. odpowiednich oznaczeń oraz obliczanie śladu węglowego produktów. Konkretne zobowiązania, które wyznaczają nowe unijne systemy żywnościowe, znacząco wpłyną na rozwój biogazownictwa w Polsce. Ponadto zauważono, że biogaz jest idealnym ogniwem domykającym obieg surowców.
Temat rolnictwa w kontekście rozwoju biogazu w Polsce sprowokował uczestników do poruszenia kolejnej ważnej kwestii, którą trafnie podsumowała Beata Wiszniewska: "Jeżeli stawiamy na rolników, to musi być wliczone w rachunek, że ta wydajność nie będzie wysoka. Rolnicy żyją z rolnictwa, biogaz jest dla nich działalnością poboczną. Dla Polskiej Grupy Biogazowej, którą reprezentuję, podstawą jest produkcja biogazu". W opinii ekspertów małe instalacje, zintegrowane z systemami rolnymi, choć istotne z punktu widzenia gospodarstw mających problem z zagospodarowaniem odpadów organicznych przy jednocześnie wysokim zapotrzebowaniu na energię elektryczną i ciepło, nie będą odgrywały znaczącej roli w transformacji energetycznej. Szansą na szybki rozwój sektora są nowoczesne biogazownie, które zostaną włączone do krajowej sieci.
Spotkanie zakończyło się deklaracją do kontynuowania rozmów i podejmowania wspólnych działań na rzecz rozwoju sektora biogazowego w Polsce.
Materiał sponsorowany przez Kongres ESG Polska Moc Biznesu